Co może oznaczać odejście Irlandii od neutralności?

To kwestia bardziej niż skomplikowana, ale przedstawiana przez niektóre partie polityczne w kraju, jako podniesienie bezpieczeństwa, co wcale nie musi mieć miejsca i przynieść całkiem inne skutki.

W przypadku neutralnej pod względem wojskowym Republiki Irlandii wiązać się będzie wieloma czynnikami politycznymi, ale w tych udział wezmą wszystkie osoby z irlandzkim obywatelstwem, ponieważ tak poważna zmiana wymaga zmian w Bunreacht na hÉireann. Żeby jednak doszło to głosowania w irlandzkim Dáil oraz Seanad, a następnie do złożenia podpisu przez prezydenta Republiki Irlandii, raczej wymagane będzie przeprowadzenie referendum na poziomie krajowym, gdyż opozycja ma w tym względzie całkiem inne poglądy, niż prezentowane przez sprawujący obecnie władzę rząd.

Wiadomo też, że neutralność Irlandii była przez długi czas kluczowym elementem jej polityki zagranicznej. Istnieje wiele czynników, które mogą mieć wpływ na odejście od neutralności wojskowej przez ten kraj, a następstwa mogą być znaczące.

Jedną z kluczowych zmian może być utrata zaufania i reputacji, a Irlandia przez dziesięciolecia wypracowała sobie reputację kraju neutralnego i niezaangażowanego w konflikty zbrojne. Jeśli zmieni tę znaną od lat neutralność, może to prowadzić do spadku lub nawet utraty zaufania innych krajów. W takim scenariuszu szkody dla jej reputacji jako uczciwego pośrednika na międzynarodowych forach i w sporach będą niepowetowane. Neutralność Irlandii pomagała jej również uniknąć bezpośredniego zaangażowania w konflikty międzynarodowe i ochronie swojego terytorium, a zmiana statusu o neutralności może zwiększyć ryzyko agresji ze strony innych państw, które wcześniej traktowały Irlandię jako neutralnego gracza.

Tak było m.in. podczas II wojny światowej, kiedy Irlandia nie włączyła się do alianckich działań na kontynencie, a następnie w chwilach innych konfliktów międzynarodowych, gdzie irlandzkie Siły Obronne pełniły misje humanitarne oraz pokojowe i nie włączały się do działań zbrojnych na żadnym poziomie.

Skomplikowane relacje z sąsiadami to kolejna kwestia dotycząca odejścia Irlandii od neutralności, co również może mieć skutki uboczne, zwłaszcza jeśli sąsiadujące kraje zaangażowane byłyby w konflikty zbrojne. Co istotne, również w chwili konfliktu na poziomie unijnym, Irlandia może w takim przypadku wciągnięta być w konflikty lub stać się obiektem nacisków politycznych z jej strony. Wracając jednak do najbliższego sąsiedztwa, to jeżeli np. Wielka Brytania, a tym samym część irlandzkiej wyspy, gdzie położona jest Irlandia Północna, wejdzie w stan wojny z innym państwem, Republika jako kraj bez neutralności wojskowej, raczej zmuszona będzie do wysłania swoich wojsk w rejony przygraniczne. To natomiast uzyska potencjał do wywołania działań agresora, co oznacza tylko jedno, więc wciągnięcie jej do wojny.

Neutralność dotyczy również działań wojskowych, gdyż zmiana neutralności może skomplikować obronność Irlandii, ponieważ nie będzie mogła liczyć na wsparcie lub ochronę przed krajami, które wcześniej szanowały jej neutralność. Konieczność budowy własnych zdolności obronnych może wiązać się z wysokimi kosztami finansowymi, czyli obecny budżet Sił Obronnych Irlandii będzie musiał być zwiększony wielokrotnie. Obecnie cała armia Republiki Irlandii liczy sobie 8500 żołnierzy zawodowych i 13 000 rezerwowych, co jest zaledwie namiastką prawdziwych sił zbrojnych. Irlandia, jako niewielki pod względem powierzchni kraj, a ma zaledwie 70 282 kilometrów kwadratowych, nie jest również zbyt liczna, gdyż z ostatniego Spisu Powszechnego wynika, że liczy sobie nieco ponad 5 milionów 200 mieszkańców.

Stawia to kraj w niezwykle trudnej sytuacji pod względem obronnym, co wymuszać może na niej przyłączenie się do np. Paktu Północnoatlantyckiego lub hipotetycznej armii Unii Europejskiej. Jako kraj unijny, Irlandia nie należy wciąż do NATO, ale znając jej amerykańskie powiązania, raczej chętnie wpadnie w ramiona Sojuszu kierowanego przecież przez USA.

Zmiana neutralności może prowadzić jednocześnie do trudności w nawiązywaniu relacji dyplomatycznych z innymi krajami, głównie tymi, które utrzymują politykę neutralności, więc mogą one być mniej skłonne do nawiązywania bliskich stosunków z Irlandią, ponieważ ta nie będzie już uznawana za neutralnego gracza.

Należy jednak zauważyć, że neutralność to suwerenna decyzja państwa i konsekwencje zmiany statusu neutralności zależą od wielu czynników, takich jak np. kontekst polityczny, aktualne konflikty międzynarodowe czy stosunki z innymi krajami. Przyjmuje się, że zmiana neutralności może wpływać na wiele aspektów życia politycznego i międzynarodowego kraju, ale dokładne skutki są trudne do oszacowania.

Bogdan Feręc

Photo by Tommy Bond on Unsplash