Konsumpcjonizm

Konsumpcjonizm jest to ideologia lub tendencja społeczna, w której nacisk kładziony jest na aktywność konsumpcyjną, czyli na kupowanie i korzystanie z dóbr materialnych oraz usług jako głównego sposobu osiągania satysfakcji, wyrażania statusu społecznego i spełniania potrzeb.

Skrótowe opracowanie na temat konsumpcjonizmu może się skupić na różnych aspektach tego zjawiska, włączając w to jego wpływ na jednostki, społeczeństwo, gospodarkę i środowisko, jednak nie będzie ich przedstawiać w pełnym świetle, a stanie się jedynie sygnałem dla odbiorcy.

Konsumpcjonizm może więc prowadzić do nadmiernego podążania za dobrami materialnymi, co będzie mogło wpłynąć np. na zdrowie psychiczne ukierunkowanej na ciągłe nabywanie nowych rzeczy jednostki. Już sama chęć posiadania nowych dóbr może prowadzić do niezadowolenia i braku radości z tego, co już się ma. Ważne jest zrozumienie, że prawdziwa satysfakcja niekoniecznie pochodzi z posiadania rzeczy, lecz może wynikać z relacji, osiągnięć osobistych i związków społecznych.

Konsumpcjonizm może wpływać także na społeczeństwo poprzez tworzenie podziałów na tych, którzy mogą sobie pozwolić na dobra luksusowe, i tych, którzy takiej możliwości nie mają lub mieć nie będą. Wówczas wzmacniać się będą nierówności społeczne i wywoływać presję społeczną, by dostosować się do pewnego standardu konsumpcji. Ponadto, konsumpcjonizm może skupiać uwagę na materiale i samej konsumpcji, zamiast na wartościach społecznych, etycznych, a czasami nawet duchowych.

Konsumpcjonizm jako zjawisko ekonomiczne może przyczynić się do wzrostu gospodarczego, ponieważ większa konsumpcja prowadzi do zwiększonego popytu na produkty i usługi. Jednakże nadmierna konsumpcja może prowadzić do problemów związanych z zadłużaniem się konsumentów oraz do niestabilności gospodarczej, szczególnie w przypadku nadmiernej spekulacji i niewłaściwego zarządzania finansami, co jest już teraz często obserwowane, a handel rozwija możliwości sprzedaży kredytowanej. Konsumpcjonizm prowadzący do wzrostu produkcji może też skutkować nadmierną eksploatacją zasobów naturalnych i zanieczyszczeniem środowiska. Procesy produkcji, transportu i utylizacji towarów mogą negatywnie wpływać na jakość powietrza, wody oraz glebę. Zmiany klimatyczne oraz utrata różnorodności biologicznej są również powiązane z nadmierną konsumpcją, więc należy znaleźć odpowiedni balans w kwestii wzrostu produkcji w stosunku do dbałości o środowisko.

O konsumpcjonizmie można mówić na wiele sposobów, czyli omawiać także alternatywne podejście do sposobu życia, takie jak minimalizm, który skupia się na ograniczaniu ilości rzeczy zbędnych i czerpaniu radości z prostych, ale istotnych doświadczeń. Kolejne, a również przeciwne konsumpcjonizmowi podejścia obejmują ekonomię współdzielenia, recykling, zrównoważony rozwój i bardziej świadome wybory konsumenckie.

W chwili rozważania problematyki związanej z konsumpcjonizmem i łączącymi się z tym zagadnieniami dobrze będzie przemyśleć różne aspekty konsumpcjonizmu i jego skutki dla jednostek, społeczeństwa i środowiska. Dyskusja na ten temat, nawet w niewielkim gronie przyjaciół prowadzić może do refleksji nad własnymi postawami konsumpcyjnymi oraz zachęcić do podejmowania bardziej zrównoważonych wyborów w życiu codziennym.

Bogdan Feręc

Photo by Artem Beliaikin on Unsplash