Pokolenie wygody – o tym, jak lenistwo młodych zabija ich przyszłość

Wciąż się mówi o ich kreatywności, elastyczności, świadomości emocjonalnej i postępowym myśleniu. To wszystko prawda – dzisiejsza młodzież ma potencjał, jakiego nie miało żadne wcześniejsze pokolenie. Ale obok tego potencjału wyrasta cichy wróg, który ich stopniowo paraliżuje. Tym wrogiem jest lenistwo – niekoniecznie fizyczne, ale przede wszystkim mentalne, emocjonalne i życiowe. I to ono coraz częściej staje się źródłem życiowego marazmu.

Praca? Tak, ale byle lekko

Powszechnym zjawiskiem jest nieumiejętność utrzymania się na rynku pracy. Młodzi szybko się nudzą, nie znoszą krytyki, a obowiązki traktują często jako opresję. „Nie czuję się spełniony”, „Nie mam przestrzeni do rozwoju” – to argumenty, które często słyszą pracodawcy po trzech miesiącach zatrudnienia. Nie ma tu miejsca na cierpliwość, zdobywanie doświadczenia czy mozolne wspinanie się po szczeblach kariery. Jeśli coś nie daje natychmiastowej satysfakcji – zostaje odrzucone.

Co więcej, wielu młodych ludzi chce „dużo zarabiać, ale się nie narobić”. Preferują zawody influencerów, streamerów, testerów gier, czy inne profesje z pogranicza mediów i technologii – nie dlatego, że je pasjonują, ale dlatego, że są postrzegane jako łatwe. Tymczasem, gdy przychodzi realna konfrontacja z wysiłkiem – nawet w pracy zdalnej, zaczynają się wycofywać. Zbyt często brakuje im etosu pracy, dyscypliny, umiejętności podporządkowania się regułom zespołu. Słyszymy: „ta praca mnie męczy psychicznie”, choć bywa, że chodzi o 6-godzinne zmiany przy komputerze.

Relacje – wysiłek, na który szkoda energii

Z drugiej strony mamy życie prywatne, w którym również zaczyna dominować bierność. Budowanie relacji to proces długotrwały, czasem trudny, wymagający kompromisów. A młodzi często wybierają drogę na skróty – szybki „match” w aplikacji, rozmowy przez ekran, relacje bez głębi i zobowiązań. Gdy pojawiają się problemy – znikają. Konfrontacja z emocjami, oczekiwaniami drugiej osoby czy własnymi wadami to wysiłek, na który coraz mniej osób ma ochotę.

Popularne staje się zjawisko „ghostingu” – nagłego urywania kontaktu bez słowa wyjaśnienia. To lenistwo emocjonalne w czystej postaci: łatwiej wycofać się bez konfrontacji niż ponieść konsekwencje własnych decyzji. W rezultacie coraz więcej młodych ludzi pozostaje samotnych, nie dlatego, że nie chcą miłości, ale dlatego, że nie potrafią na nią zapracować. Przyjaźnie również stają się coraz bardziej powierzchowne – opierają się na wspólnych zainteresowaniach, ale brak im lojalności, empatii, obecności w trudnych chwilach.

Lenistwo w codzienności

Lenistwo młodych nie zawsze widać od razu. Często objawia się ono w subtelnych, ale znaczących rzeczach. Brak umiejętności załatwiania spraw urzędowych, odkładanie wszystkiego na później, niechęć do podejmowania decyzji, bezradność w obliczu przeszkód. Młody człowiek potrafi godzinami scrollować TikToka, ale nie jest w stanie zadzwonić z zapytaniem o wynajem mieszkania. Gubi się w podstawach dorosłego życia.

Powszechne jest odwlekanie najprostszych obowiązków: sprzątanie, gotowanie, planowanie dnia. Nawet rutynowe czynności – jak pójście na badania czy napisanie maila – urastają do rangi wielkich przeszkód. Wielu młodych ludzi żyje w bałaganie, nie potrafi zorganizować swojego czasu, nie planuje budżetu. A przecież to właśnie te drobne, codzienne decyzje składają się na ogólny poziom odpowiedzialności i dojrzałości.

Wirtualny świat – ucieczka czy pułapka?

Oczywiście, ważnym czynnikiem jest cyfrowy styl życia. To pokolenie wychowane w ekranie. Aplikacje ułatwiają każdą czynność, algorytmy podpowiadają, co myśleć, a nadmiar bodźców otępia potrzebę działania. Gdy wszystko jest na wyciągnięcie ręki, zanika potrzeba wysiłku. Świat realny wydaje się zbyt wymagający, zbyt powolny i… zbyt trudny.

Internet, choć pełen możliwości, stał się też strefą komfortu. Młodzi spędzają godziny w świecie gier, seriali, social mediów – często w zastępstwie prawdziwego życia. Życie online daje natychmiastową gratyfikację – lajki, reakcje, komentarze – bez potrzeby budowania głębszych relacji czy podejmowania realnych wyzwań. W efekcie łatwiej wybrać symulację życia niż jego realną wersję, która wymaga odwagi, pracy i odporności psychicznej.

Konsekwencje – marazm, frustracja, wypalenie

W rezultacie mamy pokolenie, które teoretycznie ma wszystko: dostęp do wiedzy, otwarty świat, nieograniczone możliwości. A w praktyce – rosnące statystyki depresji, wypalenia zawodowego przed 30., poczucie pustki i egzystencjalne zagubienie. Ci młodzi nie są głupi – przeciwnie, są często bardzo świadomi. Tyle że świadomość bez działania prowadzi tylko do frustracji.

Coraz więcej młodych ludzi czuje, że ich życie „nie ma sensu”, że „nie wiedzą, kim są” albo że „wszystko ich przytłacza”. To naturalne uczucia w fazie dorastania – ale dziś nie są przezwyciężane, lecz pogłębiane. Zamiast budować charakter przez doświadczenie, wybierają emocjonalny minimalizm. Tak rodzi się wewnętrzna pustka, której nie wypełni ani wygodne życie, ani lajki w sieci.

Co dalej? Czy da się to odwrócić?

Nie chodzi o to, by stawiać młodzież pod ścianą i krzyczeć: „Za naszych czasów było inaczej”. Czasy się zmieniły i zmieniają się dalej. Ale warto głośno mówić o tym, że lenistwo nie jest niewinne. To nie jest tylko „etap dorastania” – to wybór życiowej postawy. A jeśli nie zostanie zauważony i przepracowany, może doprowadzić całe pokolenie do dryfowania przez życie bez celu.

Potrzebne są nowe wzorce. Edukacja, która nie tylko uczy teorii, ale trenuje wytrwałość. Rodzice, którzy nie wyręczają, ale uczą odpowiedzialności. Środowiska pracy, które nagradzają zaangażowanie, a nie tylko efekty. I media, które promują nie tylko błyskotliwy sukces, ale także sens zwykłego wysiłku.

Bo życie – choć dziś może to brzmieć staroświecko – naprawdę wymaga pracy. Nie tylko tej zawodowej, ale też nad sobą. Inaczej marazm nie przestanie być tłem młodości – stanie się jej głównym bohaterem.

Bogdan Feręc

Photo by Emily Camp on Unsplash