Pomimo wzrostu – nie ma szans na osiągnięcie założeń

Irlandzki rynek mieszkaniowy wciąż balansuje między optymizmem a brutalną rzeczywistością. Najnowsze dane Centralnego Urzędu Statystycznego pokazują, że między kwietniem a czerwcem ukończono 9214 nowych mieszkań, co oznacza imponujący wzrost o 35% w porównaniu z tym samym okresem 2024 roku. To także znacząca poprawa także względem pierwszego kwartału tego roku, gdy powstało 5938 mieszkań.

Największy skok zanotowano w sektorze mieszkań (apartamentów), których w drugim kwartale oddano do użytku 3053 – ponad dwukrotnie więcej niż rok wcześniej. W 2024 roku w tym samym okresie powstało tylko 1566 takich lokali. Ponad osiem na dziesięć nowych mieszkań powstało w Dublinie, a w samym obszarze Rady Miasta Dublina aż 97% wszystkich ukończonych lokali stanowiły mieszkania, co odzwierciedla dominację zabudowy wielorodzinnej w stolicy.

W całej Irlandii w pierwszej połowie 2025 roku oddano do użytku łącznie 15 149 nowych mieszkań, choć po uwzględnieniu czynników sezonowych liczba ta wynosi 16 871, co – jak podkreśla Kate English, główna ekonomistka Deloitte Ireland – oznacza 20-procentowy wzrost rok do roku i najwyższy wynik w obecnym cyklu inwestycyjnym.

Jednak optymizm kończy się, gdy spojrzymy na cele rządowe. Obecny plan zakłada budowę 41 000 mieszkań w 2025 roku. Minister budownictwa mieszkaniowego James Browne przyznał ostatnio, że to cel „nierealistyczny”. Ustalono go przed wyborami parlamentarnymi, w czasach gdy przewidywano, że w 2024 roku powstanie nawet 40 000 domów. Tymczasem rzeczywista liczba zamknęła się w 30 300.

Bank Centralny, ESRI i Deloitte prognozują na ten rok wyniki w przedziale 32 000–34 000 mieszkań, co oznaczałoby znaczną poprawę względem poprzednich lat, lecz wciąż poniżej politycznych ambicji. Jak zauważa Kate English: „Dane pokazują, że praktycznie nie ma szans na osiągnięcie celów mieszkaniowych w tym roku, chyba że w drugiej połowie wydarzy się coś niezwykłego. Niskie liczby ukończeń projektów są niepokojące, ponieważ pokazują, jak radzi sobie nasz przyszły plan”.

W odpowiedzi na kryzys dostępności mieszkań minister Browne wprowadził szereg kontrowersyjnych reform. Najważniejsze z nich to:

• Skrócenie czteroetapowego procesu uzyskiwania pozwoleń i finansowania dla projektów socjalnych do zaledwie jednego etapu, co ma przyspieszyć ich realizację.
• Obniżenie minimalnego metrażu mieszkań do 32 m², co pozwoli deweloperom upchnąć więcej lokali w jednym projekcie.
• Złagodzenie ograniczeń dotyczących proporcji powierzchni mieszkań w inwestycjach, co w praktyce oznacza większą liczbę mikroapartamentów.

Według resortu zmiany te mogą przełożyć się na oszczędności rzędu 50 000–100 000 euro w kosztach budowy każdego mieszkania. Deweloperzy, którzy posiadają już pozwolenia, mogą teraz modyfikować swoje projekty, by dostosować je do nowych przepisów i maksymalizować zyski.

Dla wielu młodych ludzi, którzy marzą o własnym mieszkaniu w stolicy, rządowe reformy i rosnące statystyki mogą brzmieć jak sygnał nadziei. Jednak w rzeczywistości oznaczają często tylko tyle, że w coraz droższej i gęściej zabudowanej stolicy będzie więcej mieszkań – tyle że coraz mniejszych. W obliczu tych danych pytanie brzmi: czy Irlandia naprawdę buduje mieszkania, czy tylko kolejne 32-metrowe pudełka, w których mieszkańcy mogą co najwyżej przycupnąć między pracą a snem? Bo choć liczby rosną, marzenie o własnym domu zdaje się wciąż oddalać, a realna „przestrzeń do życia” wciąż się kurczy.

Bogdan Feręc

Źr. Independent / CSO

Fot. CC BY-SA 2.0T Eyre