Największy plan inwestycyjny w historii państwa, 112 miliardów euro w przyszłość Irlandii

Irlandzki rząd ogłosił szczegóły największego w historii państwa planu inwestycji infrastrukturalnych. W latach 2026–2030 kraj wyda łącznie 112 miliardów euro na rozwój mieszkalnictwa, energetyki, gospodarki wodnej i transportu. Premier Micheál Martin zapowiedział, że będzie to „radykalna zmiana w skali i jakości inwestycji publicznych”, a wicepremier Simon Harris nazwał plan „bezprecedensowym pod względem skali i zakresu”.

Skąd te miliardy?

Około 30 miliardów euro z ogólnej kwoty to nowe finansowanie, pochodzące m.in. z podatków od Apple oraz sprzedaży akcji AIB. Łącznie 102,4 miliarda euro pochodzić będzie z pułapów budżetu państwa w ramach Narodowego Planu Rozwoju (NDP), a dodatkowe 10 miliardów euro to kapitał własny przeznaczony na duże projekty w sektorach gospodarki wodnej, energetyki i transportu.

Mieszkania pozostają priorytetem

Największa część inwestycji, czyli aż 36 miliardów euro, zostanie przeznaczona na budownictwo mieszkaniowe. Premier Martin podkreślił, że „mieszkalnictwo pozostaje najważniejszym priorytetem”, a rząd chce usunąć wszelkie bariery dla budowy nowych domów i mieszkań. Rząd planuje również stworzyć jasne zasady zachęcające sektor prywatny do inwestycji w budownictwo mieszkaniowe.

Transport i energia – miliardy na kluczowe projekty

Transport publiczny otrzyma 24 miliardy euro, w tym 2 miliardy euro na długo wyczekiwany projekt Metrolink. Sieci elektroenergetyczne ESB Networks i Eirgrid otrzymają 3,5 miliarda euro na modernizację usług i infrastruktury. Sektor wodny, zarządzany przez Uisce Éireann, również otrzyma rekordowe wsparcie: 2 miliardy euro kapitału własnego w 2025 r. oraz dodatkowe 2,5 miliarda euro na projekty do 2030 r. Rząd liczy, że pozwoli to oddać do użytku 300 tysięcy nowych mieszkań w ciągu pięciu lat.

Przygotowanie na wzrost populacji

Plan inwestycyjny uwzględnia dynamiczny przyrost ludności. Najnowsze prognozy CSO przewidują, że populacja Irlandii wzrośnie do 5,75–6,3 miliona osób do 2040 r., z czego 6,1 miliona zaplanowano w ramach Narodowych Ram Planowania. Rząd dąży do bardziej zrównoważonego rozwoju regionalnego, aby ograniczyć koncentrację inwestycji i miejsc pracy w Dublinie i na wschodzie kraju.

Klimat i konkurencyjność gospodarki

Każdy projekt finansowany w ramach NDP będzie poddawany ocenie wpływu na klimat i środowisko. Rząd podkreśla, że inwestycje infrastrukturalne muszą nie tylko odpowiadać na potrzeby społeczne, lecz także wzmacniać konkurencyjność gospodarki w niepewnym świecie. Wicepremier Harris ostrzegł jednak, że kluczowa będzie sprawna realizacja obietnic. – Nadszedł czas, aby ograniczyć biurokrację i usunąć bariery, które sami sobie stworzyliśmy – powiedział. Zaznaczył, że dzisiejsze inwestycje będą determinować przyszłą pozycję Irlandii na globalnym rynku.

Krytyka opozycji: lista życzeń zamiast konkretów

Socjaldemokrata Cian O’Callaghan skrytykował plan, twierdząc, że „jest tak niejasny, iż nie spełnia nawet kryteriów listy życzeń”. Według niego zapewnienia premiera brzmią „pusto” i przypominają „kopię obietnic z 2021 r.”, które – jak stwierdził – nie przełożyły się na realne postępy w budownictwie mieszkaniowym ani w transporcie publicznym.

Brak rąk do pracy?

Realizacja tak dużego planu będzie wymagała dziesiątek tysięcy nowych pracowników. Irlandzka Rada Doradcza ds. Fiskalnych szacuje, że aby osiągnąć cele infrastrukturalne, zatrudnienie w sektorze budowlanym musiałoby wzrosnąć o 80 tysięcy osób. Rząd planuje więc równolegle inwestycje w digitalizację i innowacje w budownictwie, co ma poprawić wydajność i produktywność całego sektora.

Bogdan Feręc

Źr. RTE

Photo by Glenov Brankovic on Unsplash