Małe reaktory jądrowe jako element długoterminowej stabilizacji energetycznej Irlandii

Debata o przyszłości irlandzkiej energetyki wchodzi w etap, w którym potrzebne jest chłodne spojrzenie na prognozy popytu, zdolności wytwórcze oraz ryzyka wynikające z transformacji systemu. Najnowszy raport Irlandzkiej Akademii Inżynierii wskazuje, że obecna strategia energetyczna państwa nie odpowiada na wyzwania drugiej połowy XXI wieku. Autorzy podkreślają, że po roku 2050 trudno będzie utrzymać stabilność systemu wyłącznie w oparciu o technologie odnawialne i gaz. W tym kontekście pojawia się rekomendacja, aby państwo rozpoczęło systemowe przygotowania do wdrożenia energetyki jądrowej, ze szczególnym akcentem na małe reaktory modułowe (SMR).

SMR to technologia rozwijana w wielu krajach wysoko uprzemysłowionych. Projekty tego typu są planowane lub już wdrażane w Estonii, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, a pierwsze komercyjne jednostki działają w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Rosji i Chinach. Reaktory tej klasy charakteryzują się mocą na poziomie około jednej trzeciej konwencjonalnych elektrowni jądrowych, co pozwala integrować je z systemami energetycznymi o mniejszej skali i bardziej rozproszonym charakterze. To właśnie ta właściwość sprawia, że technologia SMR może być szczególnie dobrze dopasowana do irlandzkich warunków.

Podstawowym argumentem za przyjęciem kierunku jądrowego jest długoterminowe bezpieczeństwo energetyczne. W latach po 2050 r. kraj będzie zmagał się z rosnącym zapotrzebowaniem na stabilną moc, napędzanym elektryfikacją transportu, wzrostem potrzeb przemysłowych oraz rozwojem infrastruktury cyfrowej. Odnawialne źródła energii pozostaną fundamentem systemu, lecz ich charakter wymaga elastycznego zaplecza, które zapewni stabilność w okresach niskiej produkcji. W obecnym modelu takim zapleczem jest gaz, jednak zależność od paliw kopalnych stoi w sprzeczności z celami klimatycznymi i obniża odporność systemu na zawirowania geopolityczne.

SMR-y pozwalają natomiast na zwiększenie udziału energii jądrowej bez konieczności budowy ogromnych obiektów, które byłyby trudne do ulokowania na wyspie. Mniejsza skala inwestycji oznacza także niższe ryzyko finansowe oraz możliwość rozłożenia inwestycji w czasie. Kluczowe jest to, że rozwój tej technologii umożliwiłby stworzenie stabilnego, bezemisyjnego komponentu miksu energetycznego, który mógłby pracować w sposób ciągły i przewidywalny.

Wprowadzenie energetyki jądrowej wymaga jednak przygotowań legislacyjnych, instytucjonalnych i infrastrukturalnych, które – zgodnie z oceną Irlandzkiej Akademii Inżynierii – powinny rozpocząć się z wyprzedzeniem. Kraj nie dysponuje obecnie ramami regulacyjnymi pozwalającymi na projektowanie, licencjonowanie i budowę obiektów jądrowych. Brak także zaplecza kadrowego w skali odpowiadającej potrzebom systemu. Wdrożenie SMR-ów wymagałoby zatem kilkuetapowego procesu obejmującego tworzenie instytucji nadzorczych, rozwój edukacji technicznej, przygotowanie lokalizacji oraz opracowanie modeli finansowania.

Raport podkreśla, że opóźnianie decyzji w tej dziedzinie zwiększa ryzyko powstania luki wytwórczej. W momencie, gdy zapotrzebowanie na energię wzrośnie, a jednocześnie osiągnięte zostaną granice efektywności rozbudowy odnawialnych źródeł, brak komponentu stabilnego mógłby prowadzić do wzrostu importu energii, osłabienia konkurencyjności gospodarczej i konieczności ponownego oparcia systemu na gazie.

Z punktu widzenia polityki energetycznej sensowne jest więc rozpoczęcie procesu analitycznego i planistycznego już teraz. Wybór technologii, ocena kosztów cyklu życia, analiza opcji lokalizacyjnych oraz doprecyzowanie roli SMR-ów w strukturze miksu wymagają prac prowadzonych z wieloletnim wyprzedzeniem. Energetyka jądrowa nie jest rozwiązaniem natychmiastowym, lecz warto wiedzieć, że może być jednym z kluczowych filarów systemu po połowie wieku.

Jeżeli natomiast Irlandia zamierza utrzymać wysoki poziom bezpieczeństwa energetycznego i jednocześnie dotrzymać celów klimatycznych, konieczne będzie poważne rozważenie technologii jądrowych – czytamy w dokumencie. Małe reaktory modułowe stanowią tym samym opcję, którą warto uwzględnić w krajowej strategii, nie jako substytut odnawialnych źródeł energii, lecz jako uzupełnienie niezbędne dla stabilności i przewidywalności dostaw energii w przyszłych dekadach.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Photo by Anil Baki Durmus on Unsplash