Czy nowy plan zmieni rynek mieszkaniowy?

Irlandia od lat zmaga się z kryzysem mieszkaniowym, który uderza w mieszkańców wysokimi czynszami i rekordową liczbą bezdomnych. Pomimo ambitnych celów rządu, tempo budowy nowych domów pozostaje w tyle za potrzebami. Teraz, po spotkaniu Komisji ds. Mieszkalnictwa Agencja Rozwoju Terenów (LDA) ma szansę na znaczące poszerzenie swojej roli, by w końcu pchnąć rynek mieszkaniowy do przodu. Czy to jednak wystarczy, by sprostać gigantycznym wyzwaniom?

Obecne obawy ministerstw dotyczące powolnego tempa budowy mieszkań skłoniły rząd do zrewidowania strategii LDA. Dotychczas agencja skupiała się głównie na budownictwie socjalnym i przystępnych cenowo domach na dużych, państwowych działkach. Teraz jednak zakres jej działania ma zostać rozszerzony, by umożliwić budowę większej liczby domów prywatnych. Co więcej, LDA, która dotychczas zarezerwowała 32 państwowe tereny pod zabudowę, będzie miała możliwość zakupu gruntów od sektora prywatnego.

Ta zmiana ma na celu przyspieszenie procesu budowy i zwiększenie podaży mieszkań, co, miejmy nadzieję, przyczyni się do obniżenia cen i złagodzenia presji na rynku. W spotkaniu uczestniczyli kluczowi przedstawiciele rządu, w tym premier Micheál Martin i wicepremier Simon Harris, co podkreśla wagę problemu.

Rządowy plan „Mieszkania dla wszystkich” zakłada ukończenie 41 000 mieszkań do 2025 roku. Niestety, rzeczywistość jest brutalna. W zeszłym roku ukończono zaledwie 30 300 projektów, a minister mieszkalnictwa James Browne przyznał, że osiągnięcie tegorocznych celów będzie „niezwykle trudne”. Prognozy ESRI są jeszcze mniej optymistyczne, przewidując około 34 000 ukończonych domów w 2025 roku i 37 000 w 2026 roku. Co gorsza, Instytut ostrzega, że założenia są ryzykowne, co sugeruje, że nawet te niższe cele mogą nie zostać osiągnięte.

Brak wystarczającej liczby mieszkań ma tragiczne konsekwencje. Liczba osób bezdomnych osiągnęła w ubiegłym miesiącu rekordową wartość: 15 580 osób przebywało w schroniskach tymczasowych, w tym 4775 dzieci. To wzrost o 11% w porównaniu z kwietniem ubiegłego roku, a dane te nie obejmują osób śpiących na ulicach czy w innych nieoficjalnych miejscach.

Dodatkowo, koszty wynajmu wciąż szybują w górę. Według Daft.ie, w pierwszych trzech miesiącach 2025 roku średni czynsz na wolnym rynku przekroczył 2000 euro, co stanowi kolejny rekord.

Kwestia stref presji czynszowej – obszarów, gdzie wzrosty czynszów są regulowane – również budzi kontrowersje. Choć zmiany w tych strefach nie znalazły się w programie ostatniego spotkania, decyzja w tej sprawie może zapaść już w przyszłym tygodniu. Źródła bliskie wicepremierowi Harrisowi sugerują potrzebę znalezienia równowagi między ochroną lokatorów a usuwaniem przeszkód ograniczających podaż mieszkań.

Jednak partie opozycyjne prawdopodobnie energicznie sprzeciwią się jakimkolwiek zmianom w strefach presji czynszowej lub poszerzeniu zakresu działania LDA. To pokazuje, jak głęboko zakorzeniony i złożony jest problem mieszkaniowy w Irlandii, i jak trudno jest znaleźć rozwiązania, które zadowolą wszystkie strony.

Czy nowa strategia LDA i ewentualne reformy w planie „Mieszkania dla wszystkich” w końcu przyniosą przełom na irlandzkim rynku mieszkaniowym? Czy rząd zdoła przezwyciężyć biurokrację, inflację i polityczne podziały, by zapewnić swoim obywatelom dach nad głową w przystępnej cenie? To pytanie, na które odpowiedzi pojawią się za dłuższy czas.

Bogdan Feręc

Źr. RTE

Photo by Magda Vrabetz on Unsplash