Czas na kartki do lekarza? Irlandia zmierza ku reglamentacji opieki medycznej

W Irlandii coraz wyraźniej rysuje się scenariusz, o którym jeszcze kilka lat temu mówiono z lekkim uśmiechem, ale jeśli obecne trendy się utrzymają, dostęp do opieki zdrowotnej może nie być w przyszłości kwestią potrzeby medycznej, lecz dostępności personelu. Innymi słowy – leczenie zacznie być reglamentowane i nie formalnym dekretem, lecz przez systemową niewydolność.

Nie jest to publicystyczna przesada, lecz wniosek płynący wprost z dokumentu opublikowanego przez minister zdrowia Jennifer Carroll MacNeill. Rządowe prognozy jasno pokazują, że przy obecnej trajektorii, Irlandia nie będzie dysponowała wystarczającą liczbą pracowników służby zdrowia i opieki społecznej, co oznacza, że brak rąk do pracy przestaje być teoretycznym zagrożeniem, a staje się problemem strukturalnym.

Raport Przyszłość irlandzkiej kadry opieki zdrowotnej i społecznej opisuje sytuację jako złożoną i narastającą. Z jednej strony globalny niedobór personelu medycznego, z drugiej gwałtownie rosnąca i starzejąca się populacja. W ciągu dekady liczba mieszkańców Irlandii wzrosła o niemal 15 procent, a prognozy Ministerstwa Finansów mówią o populacji sięgającej 7,59 miliona w 2065 roku. Jeszcze wymowniejsze są dane demograficzne i liczba osób powyżej 65. roku życia wzrosła od 2014 roku o 37 procent, ponad dwukrotnie szybciej niż średnia unijna.

Starzenie się społeczeństwa oznacza jedno, czyli więcej chorób przewlekłych, więcej hospitalizacji, dłuższe leczenie i rosnące koszty. Raport stwierdza, że wydatki na opiekę zdrowotną związaną z wiekiem będą w Irlandii wyższe niż te, z którymi dziś mierzą się inne kraje. Jednocześnie sam system kadrowy się starzeje i rośnie odsetek pracowników służby zdrowia powyżej 55. roku życia. Odejścia na emeryturę również nie będą incydentem, lecz falą.

Autorzy dokumentu nie pozostawiają złudzeń, że zaspokojenie przyszłego popytu poprzez proste zwiększanie liczby pracowników „nie będzie wykonalne”. To zdanie powinno wybrzmieć szczególnie mocno. Oznacza ono, że nawet ambitne programy rekrutacyjne mogą okazać się niewystarczające. W efekcie system zacznie selekcjonować pacjentów nie na podstawie potrzeb zdrowotnych, lecz możliwości organizacyjnych. Kolejki, ograniczenia świadczeń i przesuwanie granic „pilności” staną się codziennością.

W raporcie wskazuje się na konieczność zwiększania efektywności, w tym poprzez wykorzystanie sztucznej inteligencji w administracji, diagnostyce i wspieraniu decyzji klinicznych. To kierunek racjonalny, ale nie cudowny lek. Technologia może pomóc lekarzowi, ale go nie zastąpi. Algorytm nie poda ręki pacjentowi ani nie przejmie nocnego dyżuru na oddziale.

Rząd w tej kwestii słusznie podkreśla potrzebę zwiększania liczby miejsc na kierunkach medycznych i społecznych. Od 2022 roku utworzono ponad 1300 dodatkowych miejsc szkoleniowych, a do 2026 roku ma powstać kolejnych 600. To krok w dobrą stronę, lecz skala wyzwania jest większa niż tempo zmian. Do tego dochodzi chroniczna zależność od personelu wyszkolonego za granicą oraz wysoki poziom emigracji, co czyni system podatnym na nagłe wstrząsy podażowe.

Jeśli więc nie nastąpi zdecydowane, skoordynowane działanie całego rządu, a obejmujące edukację, warunki pracy, wynagrodzenia i realną ścieżkę rozwoju zawodowego, Irlandia stanie przed cichą reglamentacją opieki zdrowotnej. Bez kartek i pieczątek, ale z listami oczekujących, zamykanymi oddziałami i decyzjami, kogo można przyjąć dziś, a kto musi poczekać.

*

Pamiętajmy też, że nie jest problem przyszłych pokoleń, a jest rachunek, który system wystawi znacznie szybciej, niż politycy zdążą wygłosić kolejne uspokajające deklaracje. Opieka zdrowotna nie znosi próżni, gdy zabraknie ludzi, zabraknie także realnego dostępu do leczenia. A to już nie statystyka, lecz codzienne doświadczenie społeczeństwa i kolejki do lekarzy.

Bogdan Feręc

Źr. Breaking News

Photo by Günter Valda on Unsplash