Sztuczna inteligencja doradza Twojemu dziecku. Rodzice nie wiedzą, co się dzieje pod ich dachem

Wielu rodziców sądzi, że najpoważniejszym zagrożeniem dla ich nastolatków w internecie są cyberprzemoc czy nieodpowiednie treści. Tymczasem nowy, niewidzialny doradca zyskuje zaufanie młodych ludzi – i robi to szybko, subtelnie… i bez Twojej wiedzy.

Chodzi o sztuczną inteligencję, która wkracza do codziennego życia dzieci nie jako narzędzie nauki, ale jako „przyjaciel”, „mentorek” i źródło odpowiedzi na najbardziej osobiste pytania. Nastolatki coraz częściej zwracają się do chatbotów AI z pytaniami o tematy, które mogą być im wstydliwe lub trudne do omówienia z bliskimi: seksualność, orientacja płciowa, wizerunek ciała, relacje uczuciowe czy nawet zdrowie psychiczne.

Według eksperta ds. dzieci i młodzieży dra Davida Colemana sztuczna inteligencja staje się „bezpieczną przestrzenią” dla młodych ludzi – miejscem, gdzie nie muszą się tłumaczyć, bać oceny ani obawiać konsekwencji. – Dla wielu nastolatków AI jest idealnym słuchaczem – nie osądza, odpowiada natychmiast i nigdy nie śpi. Ale czy ta „idealna rozmowa” jest naprawdę taka bezpieczna?

AI nie ma sumienia, empatii ani etyki, co może stwarzać problemy. Sztuczna inteligencja nie posiada też ani emocji, ani świadomości moralnej. Odpowiedzi generuje na podstawie danych, często bez kontekstu, a czasem powtarza błędy, uprzedzenia czy wręcz niebezpieczne poglądy zawarte w materiałach treningowych. AI może więc potwierdzić zaburzone postrzeganie ciała jako „normalne”, może zachęcać do radykalnych zmian w stylu życia bez konsultacji ze specjalistą, może wspierać decyzje, które brzmią jak wsparcie emocjonalne, ale są głęboko nielogiczne lub nieprzemyślane.

A wszystko to dzieje się bez udziału rodzica, opiekuna czy psychologa.

To oczywiście nie tylko irlandzki problem – to globalna transformacja sposobu, w jaki młodzi ludzie zdobywają informacje i budują swoje światopoglądy. – AI pojawiła się w życiu naszych dzieci nie stopniowo, nie przez edukację, ale błyskawicznie, nieproszona i w dużej mierze nieuregulowana – mówi dr Coleman. Młodzi używają chatbotów takich jak ChatGPT, Bing, You.com, a także bardziej przyjaznych interfejsów, które prezentują się jak sympatyczni, cierpliwi i zrozumiali doradcy. W rzeczywistości jednak to algorytmy bez duszy, ale z ogromną siłą oddziaływania.

Temu można w pewien sposób zapobiegać, więc rozmawiaj – nie oceniaj. Utwórz przestrzeń, w której Twoje dziecko czuje się swobodnie, zadając trudne pytania. Im bardziej będzie się wstydziło rozmowy z Tobą, tym większe prawdopodobieństwo, że zwróci się do AI.

Poznaj technologię, zrozum, jakich narzędzi używa Twoje dziecko. Spróbuj sam/a porozmawiać z wybranym chatbotem – zobacz, jak reaguje na delikatne pytania.

Ustaw granice i nadzór. Programy rodzicielskie oraz ustawienia prywatności mogą pomóc kontrolować dostęp do niektórych usług AI. To nie jest cenzura – to ochrona.

Edukuj krytycznie. Naucz dziecko, że AI nie wie wszystkiego i może się mylić. Zachęć je do sprawdzania informacji i poszukiwania wsparcia u ludzi – np. terapeuty, nauczyciela lub lekarza.

Bądź widoczny. Nie musisz być ekspertem od AI, by mieć wpływ. Ważne, żeby Twoje dziecko wiedziało, że masz otwarte uszy, serce i czas.

Technologia idzie naprzód, ale jako rodzice, opiekunowie i społeczeństwo mamy obowiązek zapewnić, by nie robiła tego bez naszego udziału. Sztuczna inteligencja może być narzędziem, ale nie powinna stać się pierwszym doradcą naszych dzieci. Bo AI może odpowiadać na pytania – ale nie potrafi zrozumieć emocji, potrzeb czy ran, które za nimi stoją.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Photo by Vitolda Klein on Unsplash