Rozmowy, które mogą zmienić wszystko: Trump i von der Leyen w Szkocji

W szkockim Turnberry rozpocznie się dziś jedno z najważniejszych spotkań tej kadencji Donalda Trumpa – negocjacje z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen. Według unijnych i amerykańskich źródeł to „ostatnia sesja negocjacyjna” przed przyszłopiątkowym terminem osiągnięcia porozumienia handlowego między USA a Unią Europejską.

Obie strony deklarują „ostrożny optymizm”, jednak jak zauważyło amerykańskie źródło cytowane przez agencję Reuters – „To nie koniec, dopóki nie będzie po wszystkim”. Rozmowy w Turnberry mają doprowadzić do zawarcia wstępnej umowy, której ostateczny dokument ma być opublikowany w najbliższych dniach. Jeśli do tego dojdzie, będzie to – według Trumpa – największa umowa handlowa, jaką zawarła jego administracja, przewyższająca wartą 550 miliardów dolarów umowę z Japonią podpisaną na początku tygodnia.

Ustalono już ramową stawkę celną w wysokości 15%, która ma zastąpić szereg dotychczasowych taryf, czyniąc handel bardziej przejrzystym i jednolitym. To próba wypracowania nowej platformy współpracy gospodarczej między Europą a Ameryką – platformy, która po latach napięć celnych, pandemii i wojny w Ukrainie, może wyznaczyć nowy kierunek w relacjach transatlantyckich.

W cieniu tych rozmów toczyło się życie pełne kontrastów. Prezydent Trump, ubrany na czarno i z białą czapką z napisem „USA”, spędził sporą część soboty jeżdżąc wózkiem golfowym po polu w Turnberry, które kupił w 2014 roku. Otoczony przez ochronę i policyjny kordon, korzystał z jednego z ostatnich momentów ciszy przed burzą politycznych rozmów, które mogą zdefiniować jego prezydenturę na nowo – lub spektakularnie zakończyć próbę pojednania z Europą.

Nie wszyscy jednak są zachwyceni wizytą amerykańskiego prezydenta. W Edynburgu i Aberdeen odbyły się liczne protesty zorganizowane przez koalicję „Stop Trump”. Setki demonstrantów z transparentami gromadziły się nieopodal posiadłości Trumpa, a posłanka Maggie Chapman przypomniała o jego kontrowersyjnym stosunku do zmian klimatycznych i polityce społecznej: „Nie w naszym imieniu, nigdy w naszym imieniu”. W obronie wizyty wystąpił natomiast pierwszy minister Szkocji John Swinney, który nie tylko spotka się z Trumpem w poniedziałek, ale zapowiedział też publiczne dofinansowanie turnieju golfowego Nexo 2025 w Trump International Golf Links w Aberdeenshire. Publiczne pieniądze – 180 000 funtów – mają wspomóc rozwój turystyki i lokalnej gospodarki, ale dla opozycji to jawne „wręczanie kieszonkowego szkolnemu łobuzowi”, jak ujął to współlider Scottish Green, Patrick Harvie.

Turnberry to zaledwie pierwszy przystanek na europejskiej trasie prezydenta USA. Po rozmowach z Ursulą von der Leyen Trump spotka się z premierem Wielkiej Brytanii Keirem Starmerem. Rozmowy te mają na celu doprecyzowanie wcześniej ogłoszonej umowy handlowej między Londynem a Waszyngtonem oraz konsolidację pozycji Wielkiej Brytanii jako strategicznego partnera USA po brexicie.

W całej tej dyplomatycznej układance nie sposób pominąć faktu, że Donald Trump wciąż budzi skrajne emocje. Wizyta w Szkocji odbywa się z najwyższym poziomem zabezpieczeń – zamknięte drogi, przeszukania terenu przez policję, wsparcie służb z całego Zjednoczonego Królestwa. To wszystko efekt m.in. ubiegłorocznego zamachu na prezydenta, który zwiększył poziom ostrożności służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo amerykańskiej głowy państwa.

Czy rozmowy w Turnberry zmienią wszystko? Być może. Ich wynik może przynieść nowe otwarcie w relacjach między USA a UE – choć nie można zapominać, że Trump to polityk nieprzewidywalny, który równie łatwo potrafi zerwać rozmowy, jak i ogłosić „deal stulecia”. Z pewnością jednak już sama obecność von der Leyen i Maroša Šefčoviča w Turnberry na ostatniej prostej przed terminem narzuconym przez amerykańską administrację, świadczy o tym, że w Brukseli nikt nie traktuje tej wizyty jako kurtuazyjnej. To gra o wielką stawkę – handlową, polityczną i wizerunkową.

Na razie pozostaje czekać na oficjalny komunikat. Ale jedno jest pewne: historia może pisać się właśnie teraz.

Bogdan Feręc

Źr. RTE

Fot. CC BY 4.0 European Communities