Powrót ryby dinozaura: Jesiotr znów pływa w irlandzkich wodach

To odkrycie zaskoczyło nie tylko ekologów, ale i wszystkich miłośników dzikiej przyrody: po niemal czterech dekadach nieobecności w irlandzkich wodach znów zaobserwowano jesiotra – rybę, którą wielu już uznało za wymarłą w tym regionie. Choć ostatni potwierdzony przypadek jego obecności datuje się na 1987 rok, to najnowsze doniesienia dają nadzieję na coś więcej niż tylko incydentalny powrót.

Jesiotr to nie jest zwykła ryba. Często nazywa się go „rybą dinozaurem” albo „żywą skamieliną” – i nie bez powodu. Jak zauważa Anja Murray, ekolog i autorka książki Wild Ireland, jesiotry w zasadzie nie zmieniły się od 150 milionów lat. To znaczy, że pływały po oceanach jeszcze zanim po Ziemi stąpały pierwsze ssaki. Ich pancerne łuski, długi pysk i elegancka sylwetka przypominają bardziej coś z prehistorycznego bestiariusza niż z podręcznika biologii.

Jesiotr to nie tylko relikt przeszłości – to także symbol kruchości współczesnych ekosystemów wodnych. W przeszłości ryby te były regularnie łowione przez ludzi już w epoce brązu, a średniowieczne kroniki opisują je jako ceniony przysmak. Niestety, właśnie przez nadmierne połowy i pogarszający się stan rzek, jesiotry zaczęły znikać z irlandzkich wód.

Choć brzmi to jak tytuł taniego horroru, rozmiary jesiotra mogą naprawdę wzbudzać respekt. Większość dorosłych osobników osiąga 2–3 metry długości, ale niektóre egzemplarze mogą dorastać nawet do 6 metrów i ważyć aż 400 kilogramów, czyli mniej więcej tyle, co przeciętny koń. Jesiotry tarła dokonują w rzekach, a po narodzinach wyruszają w podróż do morza, by dojrzeć i wrócić w to samo miejsce. Życie jesiotra to zatem symboliczny most między wodami słodkimi a słonymi, a jego obecność stanowi wskaźnik zdrowia całego ekosystemu.

W 2023 roku organizacja Irish Wildlife Trust wystąpiła z apelem o rozważenie możliwości ponownego wprowadzenia jesiotra do irlandzkich wód. Pomysł ten nie jest oderwany od rzeczywistości – w Niemczech i Francji już od lat trwają programy hodowli jesiotrów w niewoli, a młode osobniki wypuszczane są do rzek z nadzieją na odbudowę populacji.

To jednak nie jest prosta misja. Jak podkreśla Anja Murray, nawet jeśli uda się sprowadzić jesiotry z powrotem, to około połowa irlandzkich rzek i estuariów nie spełnia podstawowych wymagań jakości wody, by mogły tam przetrwać. Zanieczyszczenia, rolniczy spływ nawozów, niszczenie naturalnych siedlisk – to wszystko sprawia, że przywrócenie jesiotra w Irlandii może być równie trudne, co ambitny.

Choć obecnie mamy do czynienia z pojedynczymi przypadkami zaobserwowania jesiotra, ich powrót może mieć symboliczne i praktyczne znaczenie. Po pierwsze, stanowi przypomnienie, że nawet gatunki uznane za wymarłe mogą się odrodzić – o ile stworzymy im ku temu warunki. Po drugie, obecność jesiotra może być impulsem do szerszych działań na rzecz czystości wód i przywracania naturalnych siedlisk wodnych.

Bogdan Feręc

Źr. News Talk

Fot. CC BY-SA 4.0ThierryCollard