Polsko-irlandzka przepaść

Irlandia to kraj znany z dynamicznego rozwoju gospodarczego i wysokiego PKB na mieszkańca, ale paradoksalnie, mierzy się z pewnym problemem społecznym, czyli najwyższym w Unii Europejskiej odsetkiem osób, które czują się wykluczone ze społeczeństwa z powodu niskiego poziomu wykształcenia.

W 2022 roku aż 17,2% Irlandczyków powyżej 16 roku życia zgłosiło poczucie wykluczenia, co jest wartością ponad dwukrotnie wyższą niż średnia unijna wynosząca 7,3%. Problem ten, choć dotyka różnych grup wiekowych, szczególnie mocno wpływa na młodzież, kształtując ich przyszłe perspektywy i samopoczucie.

Raport Eurostatu, pierwotnie sporządzony w 2022 roku i zaktualizowany o dane z 2025 roku, jasno wskazuje na korelację między poziomem wykształcenia a poczuciem wykluczenia. Osoby z niższym wykształceniem znacznie częściej deklarują, że czują się marginalizowane. W Irlandii aż 21,3% osób z wykształceniem podstawowym przyznało się do poczucia wykluczenia, w porównaniu do 15,6% osób z wykształceniem wyższym. Ta dysproporcja podkreśla, jak kluczową rolę w integracji społecznej odgrywa edukacja.

Chociaż w ogólnym rozrachunku to kobiety, zwłaszcza w grupie wiekowej 35-49 lat (24,8%), częściej deklarują poczucie wykluczenia, to dane dotyczące młodych mężczyzn są szczególnie niepokojące. W grupie wiekowej 16-24 lata to mężczyźni zgłaszali wyższy odsetek poczucia wykluczenia (11,7% do 6,8% kobiet). To sugeruje, że młodzi mężczyźni w Irlandii, z różnych przyczyn, mogą być bardziej narażeni na marginalizację społeczną, jeśli ich edukacja jest niewystarczająca.

Poczucie wykluczenia ma dalekosiężne konsekwencje. Brak częstych interakcji społecznych, które są jednym z wymiarów badanych w raporcie prowadzić może do pogorszenia zdrowia i mniejszych szans na znalezienie pracy. Badanie podkreśla, że relacje społeczne działają jako „bufor chroniący przed negatywnym wpływem stresu na samopoczucie jednostki”. Wsparcie społeczne i posiadanie kogoś, na kim można polegać, są kluczowe dla poczucia szczęścia i dobrostanu. Niskie wykształcenie, prowadzące do wykluczenia, ogranicza dostęp do tych ważnych zasobów.

Irlandia, pomimo wysokiego wskaźnika PKB na mieszkańca, stoi przed wyzwaniem zmniejszenia tej edukacyjnej przepaści. Konieczne jest zidentyfikowanie przyczyn, dla których tak wiele osób z niższym wykształceniem czuje się wykluczonych. Inwestycje w programy edukacyjne, które odpowiadają na potrzeby rynku pracy i oferują realne ścieżki rozwoju, są więc kluczowe. Równie ważne jest budowanie świadomości społecznej i wspieranie inicjatyw mających na celu reintegrację osób zagrożonych wykluczeniem.

Polska, z wynikiem zaledwie 1,7% osób czujących się wykluczonymi z powodu poziomu wykształcenia, może stanowić przykład kraju, w którym ten problem nie jest znaczący.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Photo by SEO Galaxy on Unsplash