Pojawiła się propozycja zawieszenia wolnego handlu, ale Europa podzielona

Komisja Europejska zaproponowała w środę zawieszenie porozumień o wolnym handlu z Izraelem w związku z dewastowaniem Strefy Gazy i prześladowaniami Palestyńczyków. Decyzja, która miałaby dotyczyć izraelskiego eksportu o wartości 5,8 miliarda euro rocznie, oznaczałaby nałożenie dodatkowych ceł w wysokości około 227 milionów euro. Jednak brak jednomyślności wśród państw członkowskich sprawia, że los tej propozycji stoi pod znakiem zapytania.

Unia Europejska jest największym partnerem handlowym Izraela i w ubiegłym roku wartość wymiany towarowej sięgnęła 42,6 miliarda euro. Zawieszenie preferencyjnych warunków handlu byłoby symbolicznym i materialnym ciosem w relacje gospodarcze, ale jego wprowadzenie wymaga poparcia kwalifikowanej większości 15 państw UE reprezentujących 65% ludności. Dyplomaci otwarcie przyznają, że bez wsparcia Niemiec taki scenariusz jest mało prawdopodobny. Berlin nie wypracował jeszcze ostatecznego stanowiska, podkreślając potrzebę „utrzymania otwartych kanałów komunikacji” z Izraelem.

Szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas przedstawiła również propozycję sankcji wobec dwóch izraelskich ministrów – skrajnie prawicowego ministra bezpieczeństwa narodowego Itamara Ben-Gvira i ministra finansów Bezalela Smotricha oraz wobec izraelskich osadników oskarżanych o przemoc, a także wobec dziesięciu czołowych członków Hamasu. Tego typu środki wymagałyby jednak jednomyślności państw członkowskich, co czyni ich przyjęcie jeszcze trudniejszym.

Irlandzki wicepremier i minister spraw zagranicznych Simon Harris ocenił sytuację w ostrych słowach, powołując się na ustalenia Komisji Śledczej ONZ, która uznała działania Izraela w Gazie za ludobójstwo. – Potrzeba działania nigdy nie była bardziej pilna. Komisja w końcu przedstawiła konkretne propozycje. Dzisiejszy dzień stanowi przełomowy moment – oświadczył, dodając, że Irlandia poprze zarówno zawieszenie umowy handlowej, jak i sankcje personalne.

Wojna zapoczątkowana w październiku 2023 roku rozpoczęła się, kiedy bojownicy Hamasu zaatakowali Izrael, zabijając około 1200 osób i porywając 251 zakładników. Izraelska ofensywa wojskowa w Strefie Gazy, według lokalnego ministerstwa zdrowia, pochłonęła już ponad 64 tysiące ofiar. Pogarszająca się sytuacja humanitarna wywołuje coraz większą presję na europejskich przywódców, aby przejść od deklaracji do konkretnych działań.

Rzecznik izraelskiego MSZ Gideon Saar określił natomiast europejskie propozycje jako „moralnie i politycznie zniekształcone” i wyraził nadzieję, że nie zostaną przyjęte. Mimo braku jednomyślności, sama propozycja Komisji sygnalizuje poważne pęknięcie w relacjach UE–Izrael i może stanowić pierwszy krok do bardziej konfrontacyjnej polityki Brukseli wobec Jerozolimy.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Photo by Emad El Byed on Unsplash