Irlandzki rząd pływa w miliardach – twierdząc, że tonie

Wyobraźmy sobie państwo, które codziennie narzeka, że nie ma na mieszkania, nie ma na służbę zdrowia, nie ma na szkolnictwo, ale gdy zajrzeć do jego skarbonki, okaże się, że jest ona tak wypchana banknotami i ledwie się domyka. Brzmi znajomo? Tak właśnie wygląda obecnie Irlandia.

Z najnowszych danych Departamentu Finansów wynika, że do końca czerwca dochody podatkowe wyniosły 49,5 miliarda euro – to o 4,7 miliarda więcej niż w pierwszej połowie zeszłego roku. Co więcej, ta kwota jest o pół miliarda wyższa od i tak już wygórowanych oczekiwań. Cóż za zaskoczenie, że w kraju, gdzie ceny wszystkiego rosną szybciej niż trawa po irlandzkim deszczu, rząd przytula kolejne miliardy w podatkach dochodowych, VAT i przede wszystkim – w podatku od osób prawnych.

To właśnie ten ostatni, korporacyjny strumień pieniędzy, znów dał ministrowi finansów powód do zadowolenia. Wpływy z CIT wyniosły w czerwcu aż 13,1 miliarda euro, co oznacza wzrost o ponad 7% rok do roku. Minister Paschal Donohoe aż musiał ochłonąć, by powtórzyć starą mantrę o „ekstremalnej zmienności” tych wpływów. Tłumaczył jednak mieszkańcom wyspy, że to za niepewne pieniądze, żeby na ich podstawie cokolwiek planować. Coś w stylu: „Tak, macie rację, mamy miliony, ale lepiej ich nie ruszać, bo jutro może ich nie być”. Tylko że jutro znów są, i pojutrze też, i tak od dekady.

Co robi więc rząd z tymi pieniędzmi, skoro nie ma ich na szpitale, nie ma na transport publiczny, nie ma na to, by skończyć niekończące się budowy mieszkań socjalnych? Odpowiedź brzmi: tworzy fundusze. Fundusz Przyszłej Irlandii (Future Ireland Fund) oraz Fundusz Infrastruktury, Klimatu i Przyrody (Infrastructure, Climate and Nature Fund) mają razem zebrać do końca roku około 16 miliardów euro. Rząd chełpi się, że dzięki nim zabezpieczy kraj na cięższe czasy.

Tylko że cięższe czasy już tu są. Brak dostępnych mieszkań w Dublinie, w Cork i w Galway. Szpitale tak przepełnione, że ludzie w stanach nagłych siedzą na krzesłach i leżą godzinami na wózkach w izbach przyjęć. Szkoły, w których brakuje nauczycieli, bo płace nie nadążają za inflacją. Transport publiczny poza wielkimi miastami… Legenda. Tysiące rodzin, które przychodzą po pomoc mieszkaniową, słyszy: „Przykro nam, ale nie ma pieniędzy”. A przecież one są, tylko leżą na koncie rządowym jak smoczy skarb z pilnowanym przez ministra Donohoe w roli współczesnego Smauga.

Do tego dochodzi nieoczekiwana premia: ugoda z Apple, nakazana przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, nie została jeszcze wliczona do obecnych dochodów. To kolejne miliardy euro, które rząd planuje zainwestować „strategicznie” w przyszłość – w gospodarkę wodną, transport i energetykę. Brzmi rozsądnie, dopóki nie uświadomimy sobie, że te potrzeby są tu i teraz, a nie w wyobrażonej Irlandii roku 2050.

Minister finansów zapewnia, że budżet na kolejne lata będzie „zrównoważony, wspierający miejsca pracy i wzmacniający usługi publiczne”. To ładne zdanie, brzmi jak kołysanka. Tymczasem każdy, kto dziś próbuje wynająć pokój w Dublinie, kupić dom w okolicy szkoły lub po prostu dostać się autobusem na czas do pracy, wie, że te słowa to zasłona dymna.

Irlandia to kraj, w którym nie ma pieniędzy dla ludzi, ale zawsze znajdą się pieniądze dla potrzebujących w WHO, Afryce, funduszy, obligacji, transferów i inwestycji o długim horyzoncie, z których zwykły podatnik nie skorzysta jutro ani pojutrze. Bo przecież, po co teraz rozwiązać problem mieszkań, skoro można go rozwiązać w 2035 roku, gdy obecni ministrowie będą już od dawna poza polityką?

Tak oto mieszkańcy Irlandii, którzy zasilają rządowe konta rekordowymi wpływami podatkowymi – niemal 50 miliardami euro w pół roku – dowiaduje się każdego dnia, że pieniędzy „nie ma”.
One są – tylko nie dla ciebie.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Photo by Jakub Żerdzicki on Unsplash