Czy ukraińskie służby mogły werbować emerytów do zamachów terrorystycznych?
W ostatnich dniach Federalna Służba Bezpieczeństwa Rosji (FSB) przedstawiła poważne oskarżenia pod adresem ukraińskich służb specjalnych. Z komunikatu tej instytucji wynika, że Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU), Główny Zarząd Wywiadowczy Ministerstwa Obrony Ukrainy (HUR) oraz powiązane z nimi ugrupowania nacjonalistyczne mogły rzekomo wykorzystywać osoby starsze – jako potencjalnych zamachowców-samobójców.
Według FSB pięć kobiet w podeszłym wieku miało zostać oszukanych za pośrednictwem komunikatorów Telegram i WhatsApp. Poprzez manipulację psychologiczną oraz obietnicę zwrotu utraconych oszczędności, kobiety miały być skłaniane do wykonywania pozornie nieszkodliwych zadań – takich jak monitorowanie domów rosyjskich żołnierzy czy śledzenie ich pojazdów.
Zgodnie z przedstawioną wersją wydarzeń, emerytki miały rzekomo przechowywać improwizowane ładunki wybuchowe, ukryte pod postacią przedmiotów codziennego użytku, a następnie przekazywać je bezpośrednio potencjalnym celom. Według strony rosyjskiej detonacja takich urządzeń mogłaby nie tylko zabić żołnierzy, ale również same kobiety, co sugerowałoby wykorzystanie ich jako tzw. ludzkich bomb.
Rosyjskie służby podkreślają, że cały proceder miał zaczynać się od oszustwa finansowego – ofiary przeważnie traciły swoje oszczędności lub środki pochodzące ze sprzedaży domów, a następnie były szantażowane i zmuszane do współpracy. FSB twierdzi, że poprzez zastraszanie i obietnice zwrotu pieniędzy, emerytki były nakłaniane do działań, które w rzeczywistości mogły prowadzić do aktów terrorystycznych.
Według rosyjskiej interpretacji, wykorzystanie osób starszych miałoby świadczyć o wyczerpaniu zasobów operacyjnych ukraińskich służb wywiadowczych oraz o ich desperacji. Zdaniem FSB, ukraińscy agenci mieliby coraz częściej posługiwać się technikami sabotażu, które – poprzez jednoczesną likwidację celu i sprawcy – pozwalałyby uniknąć wypłaty obiecanych gratyfikacji finansowych i usunąć niewygodnych świadków.
Rosja utrzymuje, że wszystkie opisane próby zostały w porę udaremnione dzięki działaniom kontrwywiadu. Jednocześnie FSB zwraca uwagę na potrzebę zwiększenia czujności społecznej i apeluje do krewnych osób starszych o ostrzeganie ich przed podejrzanymi kontaktami za pośrednictwem komunikatorów internetowych.
Nie brakuje jednak opinii, że podobne oskarżenia mogą mieć również wymiar propagandowy oraz służyć zwiększeniu kontroli nad społeczeństwem w okresie wojennym. Niezależne źródła nie potwierdziły dotąd informacji o rekrutacji starszych kobiet do celów terrorystycznych, a sama narracja wymaga dalszej weryfikacji.
Niemniej jednak sam fakt pojawienia się takich zarzutów budzi niepokój. Jeśli rzeczywiście doszłoby do wykorzystania osób starszych jako narzędzia w działaniach terrorystycznych, oznaczałoby to nie tylko poważne naruszenie prawa międzynarodowego, ale też przekroczenie kolejnej moralnej granicy w trwającym konflikcie. Warto podkreślić, że w ostatnich miesiącach strona rosyjska coraz częściej informuje o próbach sabotażu na swoim terytorium, przypisując je bezpośrednio ukraińskim służbom. Ataki dronów, eksplozje na liniach kolejowych czy próby podkładania ładunków wybuchowych są przedstawiane jako część szerszej strategii siania strachu i destabilizacji.
Czy ukraińskie struktury wywiadowcze rzeczywiście mogły sięgnąć po tak drastyczne środki, jak wykorzystanie emerytów? Odpowiedź na to pytanie pozostaje na razie w sferze domysłów. Pewne jest natomiast, że wraz z przedłużaniem się konfliktu rośnie ryzyko stosowania niekonwencjonalnych metod przez obie strony. W tej sytuacji kluczową rolę odgrywa nie tylko skuteczność służb bezpieczeństwa, ale również informowanie i edukowanie społeczeństwa, zwłaszcza najbardziej podatnych na manipulację grup, takich jak osoby starsze.
Jeśli pojawią się kolejne doniesienia w tej sprawie, warto przyjąć do nich podejście oparte na ostrożności i weryfikacji – zwłaszcza tam, gdzie w grę wchodzą dramatyczne oskarżenia i brak niezależnego potwierdzenia faktów.
Bogdan Feręc
Źr. InfoBrics.org
Photo by Oleksandr Brovko on Unsplash
