Wotum zaufania czy wotum bezwstydu? Cynizm polityczny wygrał w pierwszej turze

Jeśli ktoś jeszcze łudził się, że parlamentarna arytmetyka ma coś wspólnego z zasadami, odpowiedzialnością czy choćby cieniem politycznej przyzwoitości – właśnie nadszedł moment, by odłożyć te złudzenia do muzeum idealizmu. Rząd przeforsował wotum zaufania dla tánaiste Simona Harrisa stosunkiem głosów 94 do 65, przy jednym heroicznym wstrzymaniu się, dokonanym przez posła niezależnego Paula Gogarty’ego. Niestety nie był to zwykły polityczny gest – to był majstersztyk kontrolowanego cynizmu.

Mary Lou McDonald z Sinn Féin nazwała rzecz po imieniu: rządowy wniosek został „cynicznie zaprojektowany, aby przechwycić i udaremnić potencjalne wotum nieufności”. I trudno się z nią nie zgodzić. To nie był ruch obronny – to był polityczny sprint do skrzynki z pułapkami, zanim ktokolwiek zdążył włączyć alarm. Nie czekasz, aż opozycja złoży wniosek o wotum nieufności – wyprzedzasz ich, ogłaszasz swoje własne wotum zaufania i utrzymujesz narrację, że wszystko odbywa się z twojej inicjatywy. To jak złodziej, który, zanim zostanie złapany na gorącym uczynku, sam wzywa policję i zgłasza, że właśnie kontroluje sytuację.

94 głosy za? Imponujące, ale przecież to nie wyraz poparcia – to akt lojalności wobec własnego przetrwania. 65 głosów przeciw? Symboliczna opozycja w teatrze, w którym wszystkie role zostały już rozdane, a Paul Gogarty, jedyny, który się wstrzymał? On w tej historii pełni funkcję figury przypominającej, że teoretycznie istnieje jeszcze coś takiego jak własne zdanie. Ten manewr to polityczna wersja powiedzenia „sam się zwolniłem, zanim mnie zwolnili”. Ogłaszasz głosowanie, zanim ktoś zaproponuje inne, narzucasz ton, czas i narrację, a całość sprzedajesz jako stabilność państwa. Mistrzostwo w sztuce odwracania sensu słów.

Simona Harrisa nie broniono – jego po prostu wzięto pod ochronę, jak się chowa porcelanę przed gośćmi. Rząd widząc nadchodzące kłopoty, postanowił zdusić dyskusję, zanim ta się rozpali i wyszło. Zamiast debaty o odpowiedzialności, dostaliśmy triumfalne komunikaty o „silnym mandacie”, zbudowanym nie na poparciu, ale na strachu przed alternatywą.

Irlandzki parlament od dawna przypomina scenę, na której nikt już nie udaje, że chodzi o idee. Tu liczy się tylko taktyka: wystartować jako pierwszy, przewidzieć ruch przeciwnika i przeforsować własną wersję wydarzeń. Ten, kto trzyma kalendarz głosowań, pisze historię, a ci, którzy próbują ją kwestionować, mogą co najwyżej komentować zza kulis.

Mary Lou McDonald może mówić o cynizmie, ale rząd nawet nie próbuje się z tym kryć. Tu nikt nie odgrywa moralnego wzburzenia – oni są dumni z tego, jak skutecznie wytrącili opozycji broń z rąk.

Mówienie więc, że rząd ma zaufanie do wicepremiera, jest w tym wypadku, jest czysto ornamentalny. To nie była ocena charakteru, wiarygodności ani kompetencji Harrisa, to było głosowanie nad tym, kto kontroluje tempo wydarzeń. I rząd pokazał, że może być jednocześnie oskarżonym, sędzią i rzecznikiem prasowym własnego uniewinnienia.

Polityczny cynizm nie tylko wygrał – on wręcz nie miał konkurencji. Wniosek o wotum nieufności udaremniono, zanim miał szansę zostać wypowiedziany, a państwo prawa… Nadal stoi, tyle że opiera się już głównie na technice, a nie na etyce.

Witamy w czasach, gdy głosowanie prewencyjne zaufania jest bardziej skuteczne niż jakakolwiek odpowiedzialność. I w czasach, gdy zwycięstwo można ogłosić, zanim ktokolwiek każe się politykowi tłumaczyć.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Fot. X – Simon Harris TD