Walec Mercosur. Europejska polityka handlowa morduje interesy rolników
W Parlamencie Europejskim przyspiesza proces, który może trwale zmienić krajobraz unijnego rolnictwa. Chodzi o umowę handlową UE–Mercosur, a forsowaną przez Komisję Europejską w ekspresowym tempie, mimo narastającego sprzeciwu części państw członkowskich i środowisk rolniczych. Ostatnie głosowanie nad tzw. klauzulami ochronnymi tylko dolało oliwy do ognia.
Europosłanka Anna Zajączkowska alarmuje, że przyjęcie tych klauzul, przy jednoczesnym odrzuceniu większości poprawek wzmacniających realną ochronę rynku rolnego, będzie miało, a nawet ma już charakter czysto fasadowy. W jej ocenie Komisja Europejska próbuje uspokoić rolników i sceptyczne rządy, oferując mechanizmy, które w praktyce nie będą w stanie zatrzymać napływu tanich produktów rolnych z Ameryki Południowej. To polityka na pokaz, czyli dużo słów o bezpieczeństwie, mało twardych zabezpieczeń.
Co istotne, sprzeciw wobec przyspieszania procedury zgłaszały nie tylko państwa Europy Środkowej. Włochy i Francja domagały się opóźnienia głosowania, sygnalizując poważne wątpliwości co do skutków umowy dla własnych sektorów rolnych. Ich postulaty zostały jednak zignorowane. Decyzje zapadają szybko, pod wyraźną presją Berlina i przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, która dąży do podpisania umowy jeszcze w grudniu podczas szczytu w Brazylii.
Na tym tle szczególnie krytycznie oceniana jest postawa polskiego rządu. Według Zajączkowskiej rząd Donalda Tuska pozostaje bierny, ograniczając się do deklarowanego zaledwie sceptycyzmu, który nie przekłada się na realne działania blokujące umowę. Co więcej, europosłowie Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, PSL i Polski 2050 poparli kontrowersyjne klauzule ochronne, de facto ułatwiając dalsze procedowanie porozumienia.
Argument o „ochronie rolnictwa” brzmi tym bardziej wątpliwie, że unijny rynek wciąż odczuwa skutki niedawno zawartej umowy handlowej z Ukrainą. Napływ produktów rolno-spożywczych już teraz destabilizuje ceny i uderza w lokalnych producentów. Umowa z Mercosur obejmująca potężne gospodarki rolne Ameryki Południowej może ten proces zwielokrotnić. Dla wielu gospodarstw, zwłaszcza w Polsce, ale też w Irlandii, oznacza to ryzyko utraty konkurencyjności, a w skrajnych przypadkach nawet upadek.
Z perspektywy krytyków to nie jest techniczna korekta polityki handlowej, lecz strategiczny zwrot, dokonywany bez szerokiej debaty i wbrew interesom dużej części europejskich rolników. Zajączkowska nie owija w bawełnę i jej zdaniem mamy do czynienia z podporządkowaniem polityki rolnej interesom zewnętrznym oraz dużym graczom gospodarczym, kosztem bezpieczeństwa żywnościowego, a także stabilności wsi.
Spór o Mercosur staje się więc czymś więcej niż tylko konfliktem o cła i kontyngenty. To test na to, czy Unia Europejska potrafi godzić ambicje globalnego gracza handlowego z ochroną własnych producentów. Natomiast dla Polski oraz Irlandii pojawia się pytanie, czy rządy tych państw gotowe są realnie bronić krajowych interesów, czy tylko przyglądać się, jak walec Unii Europejskiej jedzie dalej, nie oglądając się na tych, którzy zostają na drodze.
Bogdan Feręc
Źr. MEP Ewa Zajączkowska
Fot. CC BY-SA 4.0 Lucas Vuletić
