Irlandia na granicy gospodarczej gorączki. Czy rząd właśnie przegrzewa silnik?

Irlandia jest w świetnej formie gospodarczej, ale to właśnie w takich momentach ekonomiści najczęściej biją na alarm. Najnowsze ostrzeżenie przyszło od ESRI (Economic and Social Research Institute), które zwróciło się do rządu o większą rozwagę przy planowaniu przyszłorocznego budżetu. W przeciwnym razie, jak ostrzega instytut, kraj może znaleźć się na kursie kolizyjnym z gospodarczo niebezpiecznym zjawiskiem: przegrzaniem.

Przemawiając przed Komisją Nadzoru Budżetowego Oireachtas profesor Alan Barrett z ESRI przestrzegł, że obecna polityka fiskalna ma charakter pro cykliczny, czyli zamiast chłodzić gospodarkę w czasach wzrostu, dodatkowo się ją podgrzewa. „Dodawanie bodźców tam, gdzie nie są potrzebne, może prowadzić do inflacji i ograniczeń produkcyjnych” – zaznaczył. Podobne stanowisko już wcześniej wyraziły zarówno Bank Centralny Irlandii, jak i Irlandzka Rada Doradcza ds. Fiskalnych, które 7 października apelowały o powściągliwość w wydatkach publicznych.

Minister finansów Paschal Donohoe zapowiedział pakiet obniżek podatków i dodatkowych wydatków o wartości 9,4 mld euro. To kwota, która brzmi atrakcyjnie dla wyborców, ale eksperci widzą w niej potencjalną bombę fiskalną. Ekonomiści podkreślają, że luźna polityka fiskalna miała sens w latach kryzysu – podczas pandemii COVID-19 czy w czasie gwałtownego wzrostu cen spowodowanego wojną w Ukrainie. Jednak dziś, gdy gospodarka osiągnęła, a nawet przekracza swój potencjał produkcyjny, utrzymywanie deficytu oznacza ryzyko destabilizacji.

Zdaniem ESRI przegrzanie gospodarki niesie ze sobą poważne konsekwencje. Inflacja to tylko początek. Grozi również przeciążenie sektora budowlanego i utrudnienia w realizacji Narodowego Planu Rozwoju, w tym ambitnych celów mieszkaniowych. Co więcej, instytut ostrzega, że budżetowe nadwyżki są złudne, bo opierają się bowiem w dużej mierze na nadzwyczajnych wpływach z podatku od osób prawnych. „Dobrze wiadomo, że te wpływy mogą w każdej chwili wyparować” – powiedział Barrett, przypominając o sprawie Apple przed TSUE, która pokazała, jak niepewne mogą być te dochody.

Choć ostrzeżenia ekonomistów brzmią poważnie, ESRI nie zapomina o obywatelach. Barrett zaznaczył, że w budżecie należy nadal uwzględniać koszty utrzymania i chronić najsłabszych. Tymczasowe programy wsparcia w ostatnich latach skutecznie pomagały gospodarstwom domowym, ale ich wycofywanie – bez podwyżek podstawowych świadczeń socjalnych – może szczególnie uderzyć w osoby starsze i niepełnosprawne.

Bogdan Feręc

Źr. Independent

Photo by Tech Daily on Unsplash