Herbata widmo na torach. Kiedy wreszcie wrócą wózki gastronomiczne do wszystkich pociągów?

Był czas, gdy podróż irlandzkim pociągiem miała swój rytuał. Widok wózka sunącego między siedzeniami, zapach kawy, herbata w papierowym kubku trzymana jak talizman przeciw opóźnieniom. Pandemia zabrała ten drobiazg bez wielkiej dyskusji, uznano go za luksus, rzecz nieistotną w czasach pandemii. Domniemany kryzys zdrowotny minął, a wózki nie wróciły.

Rail Users Ireland nie owija w bawełnę i twierdzi, że brak przywrócenia wózków gastronomicznych na wszystkich trasach Irish Rail jest „niedopuszczalny”. Trudno się z tym nie zgodzić, gdy pociągi znów są pełne, bilety drożeją, a pasażer na czterogodzinnej trasie zostaje bez nawet szklanki wody. Usługa wróciła tylko częściowo, bo na trasie Dublin–Cork oraz na linii Enterprise do Belfastu można znów zjeść ciepły posiłek. Reszta kraju musi zadowolić się suchością w gardle, własnym prowiantem albo głodówką, choć dyrekcja Irish Rail zapowiada powrót wózków z przekąskami, a nawet powoli, ale na innych trasach pojawiają się pierwsze jaskółki.

Mark Gleeson z Rail Users Ireland tłumaczy sprawę bez politycznego pudru. Dostawca usług gastronomicznych został wyznaczony. Problemem nie jest logistyka ani brak chęci, a są nim pieniądze. Krajowy Urząd Transportu odmówił sfinansowania projektu. Koszt? Około 2,5 miliona euro rocznie. Dla państwa, które inwestuje miliardy w infrastrukturę, to kwota symboliczna. Dla urzędników – najwyraźniej zaporowa.

„To biznes przynoszący straty” – przyznaje Gleeson, ale dodaje coś ważniejszego, bo wózek gastronomiczny to jeden z kluczowych elementów, które odróżniają podróż pociągiem od jazdy samochodem czy autobusem. Do Belfastu warto jechać właśnie dlatego, że można zjeść coś ciepłego. Podróż staje się bardziej ludzka, mniej techniczna, bo jak inaczej nazwać sytuację, w której jedziesz do Sligo ponad trzy godziny, do Westport trzy i pół, do Tralee cztery – i nie możesz napić się nawet herbaty? To nie fanaberia. To standard, który w wielu krajach jest oczywisty, a w Irlandii urasta do rangi nierozwiązywalnego budżetowego problemu.

Argument NTA jest chłodny jak kubek bez herbaty: za 2,5 miliona euro można kupić jeden wagon kolejowy rocznie. Trzeba wybierać. Filiżanka herbaty albo nowy tabor. Tyle że to fałszywa alternatywa, ponieważ pasażerowie nie pytają o wózki w oderwaniu od reszty problemów. Martwią się o miejsca siedzące, punktualność, przepełnione składy i właśnie dlatego brak tak podstawowej usługi boli bardziej. Jeśli nie potrafimy ogarnąć drobiazgu, jak ogarniemy miliardy na infrastrukturę?

Gleeson przyznaje, że na niektórych trasach pociągi są tak zatłoczone, iż wózek i tak nie miałby gdzie przejechać. To prawda, ale to nie jest argument za rezygnacją, tylko za planowaniem. Tymczasem mamy sytuację, w której herbata staje się symbolem niemocy systemu. Nie chodzi o kawę z pianką ani croissanta z migdałami. Chodzi o sygnał, że pasażer nie jest tylko numerem w statystyce przewozowej, że podróż pociągiem to coś więcej niż przemieszczanie ciała z punktu A do B.

Dziś odpowiedź na pytanie: kiedy wreszcie wrócą wózki gastronomiczne, brzmi brutalnie szczerze: nieprędko. Nie dlatego, że się nie da, a dlatego, że nikt nie chce wyłożyć 2,5 miliona euro na coś tak prozaicznego, jak herbata. To natomiast mówi więcej o priorytetach transportowych państwa niż niejedna strategia za grube pieniądze.

Bogdan Feręc

Źr. News Talk

Photo by Jonathan Borba on Unsplash