Rząd z trudnym budżetem

Irlandzka Rada Doradcza ds. Podatków ostrzegła rząd, iż powinien się zdecydować, w jakim kierunku zdążać będą finanse kraju, ponieważ bardzo trudnym zadaniem będzie zrównoważenie wydatków z wpływami.

Rada Doradcza IFAC twierdzi, że podatki powinny wzrosnąć, żeby udało się pokryć zapowiadane zwiększenie wydatków, w tym na działania klimatyczne i służbę zdrowia, ale zastanawia też, jak w tym samym czasie, gabinet może twierdzić, że obciążenia fiskalne, albo nie wzrosną, albo część z nich, zostanie obniżona? Organ nadzoru budżetowego dodaje, iż w takiej sytuacji, pozostaje niewielkie pole do unikania potknięć budżetowych, więc zrównoważenie budżetu, nawet w przypadku realizacji wszelkich założeń, będzie zadaniem niezwykle trudnym.

IFAC mówi też, że strategia gabinetu na rok przyszły, ale i lata kolejne, jest „ryzykowna” i w chwili załamania się któregoś z punktów planu, doprowadzi do skokowo rosnącej inflacji, co z kolei może doprowadzić do zawieszenia reform.

Przewodniczący IFAC Sebastian Barnes stwierdził:

– W tej chwili rząd planuje jednocześnie zwiększyć bieżące wydatki, zwiększyć inwestycje i wprowadzić obniżki podatków. To nie pozwala uniknąć trudnych wyborów między różnymi priorytetami. To próba robienia wszystkiego w tym samym czasie. Istnieje obawa, że ​​obniżenie podatków w czasie, gdy rząd planuje wydać znacznie więcej pieniędzy, może wydawać się nieco dziwną mieszanką, więc może należy poświęcić nieco więcej uwagi podniesieniu podatków, aby zapłacić za większe inwestycje lub wyższe wydatki bieżące, ale to nie jest zalecenie. Gospodarka szybko się odradza wraz z postępem szczepień. Odbicie ogromnych oszczędności zgromadzonych przez irlandzkie gospodarstwa domowe powinno oznaczać też szybsze odbicie w gospodarce. Może to pomóc w ograniczeniu długoterminowych strat po pandemii, ale wcale nie musi się tak stać.

To jednak duża zmiana w podejściu do swojego wcześniejszego programu wychodzenia deficytu, mówił dalej Barnes, bo równoważenie budżetu, więc ograniczanie wydatków, planowane było w „Programie dla Rządu”, a obejmowało okres do 2025 roku. Jeszcze latem minister finansów Paschal Donohoe twierdził, a zrobił to podczas prezentacji półrocznego oświadczenia gospodarczego, że pozwoli na przekroczenie budżetu, aby udało się pokryć wszelkie zobowiązania rządu, w tym na wsparcie dla przedsiębiorstw i usług publicznych. Obecnie, kiedy plan gabinetu zmienia się w ten „przyjazny” podatnikom, może się okazać, że wydatki Skarbu Państwa, nie zbliżą się nawet do wpływów i dziura budżetowa, kolejny raz podniesie ogólne zadłużenie państwa.

Rada, wyprzedzając publikację ustawy budżetowej, tę skrytykowała i dodaje, że 8 mld €, jakie rząd wyda w tym roku, wykracza poza deklaracje o wsparciu w czasie pandemii, co jest „nieostrożnym działaniem rządu”. Podobnie jest w zakresie wydatków budżetowych na rok kolejny, bo wtedy, wydatki podnieść się mają o 4,2 mld €, co daje 5,5 procent więcej, ale obniżone mają być wpływy podatkowe, poprzez obniżenie obciążeń fiskalnych i to o prawie pół miliarda euro. To zaskakujące i nie powinno mieć miejsca, dodaje IFAC. Oceniono też, że w tej chwili, ryzyko niepowodzenia jest na poziomie ok. 25%, ale będzie ono wzrastać, co może prowadzić do wycofywania się z różnych projektów, zaplanowanych do realizacji. Brakuje też szczegółów zwiększenia finansowania budownictwa mieszkaniowego, więc przeznaczania znacznie większych kwot na tę dziedzinę życia gospodarczego w Irlandii, czyli i ten punkt może podnieść ryzyko niepowodzenia budżetu i wzrostu zadłużenia.

Wg IFAC, przyszłoroczne wydatki, ale też wpływy, powinny być bardzo uważnie monitorowane przez resort finansów, a działania powinny być odpowiedzią na potrzeby Skarbu Państwa. Zbyt duże przyspieszenie niektórych działań rządu, może prowadzić do załamania się budżetu, więc kolejny raz znajdziemy się w sytuacji, w której niezbędne stanie się pożyczanie pieniędzy. IFAC dodaje, że są przesłanki, iż budżet uda się też zrealizować, bo odbicie gospodarcze jest na poziomie średnio wysokim, ale skomplikowana gospodarka światowa, może mieć wpływ na wyniki, jakie osiągać będzie Irlandia w roku przyszłym.

Bogdan Feręc

Źr: IFAC