Irish Naval Service zyska nowe, potężne narzędzie do patrolowania podmorskich głębin i granic państwa. Rząd zawarł kontrakt wart dziesiątki milionów euro z francuską firmą Thales DMS France na opracowanie nowoczesnego, holowanego systemu sonarowego, który ma znacząco wzmocnić morskie zdolności obronne i wywiadowcze Irlandii.
Nowy sonar zintegrowany zostanie z okrętami Sił Obronnych i umożliwi stały nadzór podwodnej infrastruktury w rozległej irlandzkiej wyłącznej strefie ekonomicznej (WSE) – jednej z największych w Unii Europejskiej, a system ma być gotowy do użytku w 2027 roku. Według rządu i wojskowych ekspertów sonar odegra kluczową rolę w ochronie infrastruktury krytycznej, takiej jak podmorskie kable telekomunikacyjne, rurociągi gazowe czy instalacje energetyki morskiej. Nowy sprzęt ma także pomóc w walce z przestępczością zorganizowaną – od nielegalnych połowów, przez handel narkotykami, aż po potencjalne działania terrorystyczne i szpiegowskie.
– To inwestycja, która zapewni Naval Service najnowocześniejszy system do zrozumienia i monitorowania naszego podwodnego świata – powiedział wicepremier i minister obrony Simon Harris. – To także pierwszy krok do stworzenia pełnego „wzorca życia” w środowisku morskim – dodał.
Wybór padł na Thales DMS France – renomowanego producenta systemów obronnych i lidera projektu SEACURE, który łączy bezzałogowe drony nawodne, powietrzne i podwodne do śledzenia zagrożeń pod powierzchnią morza. Francuski gigant współtworzy obecnie nową architekturę bezpieczeństwa morskiego Europy, skupioną na zwalczaniu okrętów podwodnych i zabezpieczeniu dna morskiego.
Irlandzki projekt będzie więc korzystać z technologii wykorzystywanej przez największe europejskie siły morskie – i choć zakres krajowy jest skromniejszy, zagrożenia są realne.
Aktywność rosyjskich okrętów wojennych i statków handlowych u wybrzeży Irlandii w ostatnich latach wywołała alarm wśród polityków i służb wywiadowczych. W październiku 2024 r. wówczas wicepremier Micheál Martin ostrzegł przed ryzykiem sabotażu kabli podmorskich, które stanowią fundament globalnej infrastruktury komunikacyjnej – od bankowości po media społecznościowe.
Niedawny raport dla ministra środowiska Darragha O’Briena przestrzegł, że uszkodzenie podmorskich interkonektorów gazowych może doprowadzić do katastrofalnych przerw w dostawach energii. Jeden z przypadków z 2023 roku dotyczył rosyjskiego okrętu, który „krążył” nad kluczowym irlandzkim kablem gazowym.
Eksperci podkreślają, że decyzja o zakupie nowego sonaru była od dawna oczekiwana. – Pod wodą znajduje się dziś większość zagrożeń przyszłości. A teren, który musimy nadzorować, jest dziesięć razy większy od samej Irlandii – powiedział konsultant ds. bezpieczeństwa morskiego John Paul Kearns.
Wraz z rozwojem morskiej energetyki wiatrowej i planowaną rozbudową sieci kabli oraz rurociągów, potrzeba ciągłego monitoringu rośnie wykładniczo. – Musimy wiedzieć, czy coś nie zostało uszkodzone – przez burzę, przez sabotaż, czy zwyczajnie przez zużycie. To infrastruktura o znaczeniu krytycznym – zaznaczył Kearns.
Choć zakup sonaru to technologiczny przełom, pojawiają się pytania o zdolności operacyjne Irish Naval Service, głównie z powodu niedoborów kadrowych, a obecnie tylko jeden lub dwa z sześciu irlandzkich okrętów są aktywnie wykorzystywane do patrolowania morza.
– Kiedy dowodziłam okrętem, regularne patrole były podstawą, ale bez wiedzy o tym, co dzieje się pod powierzchnią, zawsze byliśmy częściowo ślepi – powiedziała Marie Gleeson, emerytowana porucznik-komandor Marynarki. – Ten sonar to przełom, ale ludzie są kluczowi. Potrzebujemy załóg, które będą go używać.
Rząd w odpowiedzi na zagrożenia, powołał też nową jednostkę ds. bezpieczeństwa morskiego w Departamencie Obrony, kierowaną przez dr Margaret Stanley, by opracować pierwszą w historii narodową strategię morską, której publikację zaplanowano na koniec roku.
Zakup francuskiego sonaru to pierwszy konkretny krok ku realnej suwerenności Irlandii na morzu, jak mówią eksperci. Infrastruktura podmorska, rybołówstwo, energia odnawialna i bezpieczeństwo cyfrowe – wszystko to zaczyna się pod falami Atlantyku i Morza Irlandzkiego.
Bogdan Feręc
Źr. RTE
Fot. CC BY-SA 2.0 William Murphy