Irlandia stoi w obliczu potencjalnie burzliwych zmian na rynku wynajmu. Rząd, za pośrednictwem ministra mieszkalnictwa Jamesa Browne’a planuje wprowadzić nowe regulacje w Strefach Presji Czynszowej (RPZ), które mogą znacząco wpłynąć na portfele najemców, szczególnie tych poszukujących nowych nieruchomości.
Zgodnie z propozycjami, jakie zaprezentowane zostaną dzisiaj na posiedzeniu gabinetu, czynsze za nowo wybudowane nieruchomości nie będą już objęte dotychczasowym limitem 2% stawki rocznej. Zamiast tego, ich wzrost ma być powiązany ze stopą inflacji. Decyzja ta ma na celu zapewnienie większej „pewności” inwestorom, którzy do tej pory mogli ponosić straty, gdy inflacja przekraczała ustalony limit 2%.
Dla obecnych najemców, którzy pozostają w swojej aktualnej umowie, nic się nie zmieni. Jednak, jeśli najemca zdecyduje się wyprowadzić, właściciel będzie miał prawo ustalić nowy czynsz na poziomie rynkowym. Dopiero po tej pierwotnej podwyżce, wszelkie kolejne zmiany czynszu będą ograniczone obowiązującą stawką 2% w ramach RPZ.
Rząd zapewnia, że nowe przepisy będą miały na celu ochronę nowych najemców, oferując im bezpieczeństwo zamieszkania na okres co najmniej sześciu lat. Po tym okresie wynajmujący będzie mógł ponownie ustalić czynsz na poziomie rynkowym, po czym ponownie obowiązywać będzie roczna podwyżka o 2%. Premier Micheál Martin stwierdził, że propozycje te są „dobrze wyważone” i stanowią krok w kierunku zwiększenia skali budownictwa mieszkaniowego i apartamentowego, a także zapewnienia najemcom większej ochrony, a inwestorom pewności.
Plany te spotykają się jednak z ostrą krytyką ze strony partii opozycyjnych i obrońców praw najemców. Poseł z partii People Before Profit-Solidarity Paul Murphy alarmuje, że w ciągu ostatniej dekady czynsze w Irlandii wzrosły dwukrotnie, stając się „całkowicie nieosiągalnymi” dla wielu osób. Jego zdaniem, nowe propozycje „aktywnie zachęcają do dalszych podwyżek czynszów” i przyniosą korzyści jedynie korporacyjnym właścicielom nieruchomości oraz prywatnym deweloperom. Poseł zaapelował jednocześnie o zwiększenie inwestycji publicznych i powołanie państwowej firmy budowlanej.
Parlamentarzystka Sinn Féin Louise O’Reilly zarzuca natomiast rządowi brak powagi w kwestii ochrony lokatorów i zapewnienia przystępnych cenowo mieszkań. Wskazuje na rosnącą liczbę eksmisji i bezdomność wynikającą z niemożności opłacenia czynszu na rynku najmu prywatnego. O’Reilly zauważa, że jedyną ochroną, jaką mieli najemcy, był zakaz eksmisji, który został zniesiony, a obiecana ochrona nie została wypełniona.
Dyskusja wokół zmian w RPZ z pewnością nasili się w nadchodzących tygodniach. Minister stanu ds. migracji Colm Brophy zapowiedział, że rząd dąży do bardzo szybkiego wdrożenia planu, wierząc, że „ostateczną ochroną” dla najemców jest zajęcie się problemem podaży mieszkań i budowa większej liczby domów. Jednak opozycja i najemcy z niepokojem wyczekują szczegółów, obawiając się, że nowe rozwiązania mogą jedynie pogłębić kryzys mieszkaniowy w Irlandii.
Bogdan Feręc
Źr. RTE Photo by Szabo Viktor on Unsplash