Irlandzcy konsumenci przyzwyczaili się już do płacenia za energię elektryczną znacznie więcej niż ich europejscy sąsiedzi. Najnowsze dane Eurostatu pokazują, że ceny prądu w Irlandii są trzecimi najwyższymi w Unii Europejskiej i aż o prawie 30% przekraczają średnią dla 27 państw członkowskich.
W praktyce oznacza to, że przeciętne gospodarstwo domowe płaci o około 350 euro rocznie więcej niż europejska średnia, a średni roczny rachunek za energię elektryczną w Irlandii wynosi obecnie około 1800 euro.
Przyczyn jest kilka. Po pierwsze, rozproszona populacja i duży udział budynków jednorodzinnych podnoszą koszt utrzymania sieci w przeliczeniu na mieszkańca. Po drugie, rosnący popyt – zwłaszcza ze strony energochłonnych centrów danych – coraz bardziej obciąża system energetyczny. Gdy zapotrzebowanie osiąga szczyt, import tańszej energii elektrycznej z zagranicy jest utrudniony, ponieważ Irlandia, jako wyspa, ma ograniczoną liczbę połączeń międzysystemowych.
Nie można pominąć także wpływu niestabilności dostaw i kosztów energii związanych z wojną na Ukrainie i konfliktami na Bliskim Wschodzie. Wszystko to sprawia, że droga do tańszej energii elektrycznej wydaje się bardzo długa.
Żeby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu, operatorzy krajowego systemu energetycznego – ESB Networks i Eirgrid – wydają w ostatnich latach ogromne sumy na modernizację sieci. Taryfy sieciowe i opłaty z tym związane stanowią prawie jedną trzecią rachunku za prąd (ponad 500 euro rocznie).
Obecnie ESB Networks i Eirgrid planują inwestycje o wartości niemal 19 miliardów euro w latach 2026–2030. Jeśli zostaną zatwierdzone przez Komisję Regulacji Usług Komunalnych (CRU), zwiększą rachunki klientów o około 16 euro rocznie.
Podczas posiedzenia Komisji Mieszkaniowej Oireachtas, dyrektor generalny ESB Networks Nicholas Tarrant podkreślił, że zapotrzebowanie na energię w nowych domach jest dwukrotnie wyższe niż w czasach celtyckiego tygrysa, głównie z powodu instalacji pomp ciepła i ładowania pojazdów elektrycznych. Zwrócił też uwagę na znaczny wzrost liczby przyłączeń do sieci w ostatnich latach.
CRU proponuje jednak niższą, początkową inwestycję w wysokości 14,1 mld euro, co oznaczałoby wzrost rachunków o minimum 6 euro rocznie. Jeśli cele dostaw zostaną osiągnięte, inwestycja mogłaby wzrosnąć do 18,08 mld euro, a rachunki podskoczyć o 16 euro rocznie.
Ostateczna decyzja w sprawie inwestycji zapadnie później w tym roku, ale jedno jest pewne: rachunki wzrosną. Komisarz CRU Fergal Mulligan zapowiedział, że koszty dla konsumentów „będą oceniane co roku” i zależeć będą m.in. od poziomu dostaw realizowanych przez operatorów sieci oraz sposobu, w jaki dostawcy prądu zdecydują się odzyskać te koszty. Warto też pamiętać, że w zeszłym roku CRU zatwierdziło podwyżkę opłat sieciowych o ponad 100 euro rocznie. Tegoroczna podwyżka, choć prawdopodobnie nieco niższa, i tak uderzy w domowe budżety.
Eksperci zachęcają klientów do regularnego porównywania ofert i zmiany dostawców energii elektrycznej, ponieważ dostawcy oferują najkorzystniejsze ceny nowym klientom. – Jeśli korzystasz z usług tego samego dostawcy od ponad roku, istnieje duże prawdopodobieństwo, że płacisz więcej, niż musisz – podkreśla Daragh Cassidy z serwisu Bonkers.ie.
Zmiana dostawcy jest prosta i można jej dokonać online w kilka minut, bez konieczności kontaktowania się z dotychczasową firmą.
Irlandia stoi w obliczu ogromnych inwestycji w infrastrukturę energetyczną i rosnącego zapotrzebowania, co w praktyce oznacza jedno: rachunki za prąd będą coraz wyższe, niezależnie od zmian cen samej energii elektrycznej. Mieszkańcy wyspy, chcąc nie chcąc, będą musieli zapłacić za „zieloną” transformację i modernizację sieci, a realnych alternatyw w tym procesie po prostu brak.
Bogdan Feręc
Źr. RTE
Photo by Andrey Metelev on Unsplash