Święta Brygida – patronka Irlandii

Wesprzyj naszą pracę na Go Fund Me. Dziękujemy!

Pierwszego lutego tradycyjnie obchodzi się w Irlandii święto patronki wyspy – św. Brygidy (Saint Brigid). Jest to także prastara, jeszcze przedchrześcijańska data rozpoczęcia sezonu wiosennego.

Pierwsza irlandzka święta urodziła się około 450 roku niedaleko Dundalk w hrabstwie Louth. Było to w okresie działalności św. Patryka, który systematycznie chrystianizował ludność Irlandii. Ojcem Brygidy był – według średniowiecznych annałów – kapłan prastarych kultów celtyckich, które wówczas były jeszcze dość mocno rozpowszechnione. Może właśnie dlatego, jego córka dostała imię jednej z najpopularniejszych pogańskich bogiń – Brigid.

Brygida znana była od najmłodszych lat ze swojej szczodrobliwości względem biednych. Choć pochodziła z zamożnej rodziny, wyrzekła się bogactw materialnych i nade wszystko przedkładała służbę ubogim. Po długich staraniach i wbrew woli ojca, Brygida przyjęła – być może z rąk św. Patryka chrzest i wstąpiła do zakonu.

Za jej największe osiągnięcie uważa się założenie klasztorów żeńskiego i męskiego w Kildare, gdzie znajduje się również jej główne sanktuarium i z którym jest najczęściej kojarzona jako Brygida z Kildare. Legenda mówi, że cela przyszłej świętej znajdowała się pod wielkim dębem. Przy klasztorze znajdowała się również znakomita szkoła rzemiosła artystycznego i pracownia skrybów, w której powstała „Book of Kildare”. Ręcznie pisana, bogato zdobiona księga religijna, zaginiona niestety w czasach reformacji.

Z osobą Brygidy wiąże się także tradycja wyplatania krzyża ze źdźbeł trawy, trzciny lub sitowia. Legenda głosi, że znalazła ona taki krzyż koło łóżka chorego, którego nawróciła na chrześcijaństwo tuż przed jego śmiercią. Pierwszego lutego wyplata się w Irlandii setki tysięcy takich krzyży. Tradycja nakazuje także spalić tego dnia krzyż wypleciony rok wcześniej, aby oddalić niebezpieczeństwo pożaru.

Po śmierci, około 525 roku, Brygida została pochowana w Kildare, później jej szczątki przeniesiono do Downpatrick koło Belfastu, gdzie spoczęła jako trzecia z trójcy chrześcijańskich patronów Irlandii – św. Patryka i św. Kolumby. Jej czaszka, szanowana święta relikwia powędrowała w późniejszych wiekach do sanktuarium w Portugalii, gdzie znajduje się do dzisiaj. W całej Irlandii istnieje bardzo wiele tzw. „świętych studni”, które noszą imię Brygidy.

1 lutego obchodzono niegdyś pogańskie święto rozpoczęcia wiosny Imbolc. Z czasem zaczęto utożsamiać tę datę z chrześcijańską świętą z Kildare. Starożytna bogini płodności, ognia, żniw i poezji – Brigid, zostaje dzięki postaci świętej przeniesiona na chrześcijański grunt. Choć imię i data święta pozostały, religia jest już całkiem nowa. Przejęcie przez św. Brygidę tej daty w irlandzkim kalendarzu stało się jednym z symboli udanej chrystianizacji wyspy, która pokojowo absorbowała elementy starej religii i wplatała je w nowy, chrześcijański kontekst.

Tekst i fot.

Tomasz Szustek

————————————————————–

Fot. 1. Krzyż św. Brygidy

Fot. 2.. Święta studnia pod wezwaniem św. Brygidy w Cullion, hr. Westmeath

*

W związku z planowanymi wcześniej pracami technicznymi, w najbliższych kilku dniach portal działać będzie w ograniczonej formie. Za niedogodności przepraszamy.